بررسی دگردیسی های روایات فریدون از اوستا تا طومارهای نقالی

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 17، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JBASH-17-1_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 37
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمود رضایی دشت ارژنه

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

سیده زهرا ملک پور

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی (گرایش ادبیات حماسی) دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

بررسی دگردیسی های روایات فریدون از اوستا تا طومارهای نقالیچکیدهفریدون یکی از بزرگ ترین پادشاهان پیشدادی است که در گستره­ی متون پیش و پس از اسلام و طومارها، روایات متعددی را به خود اختصاص داده است. هدف این پژوهش، بررسی توصیفی تحلیلی روایات فریدون در اوستا و متون پیش از اسلام، شاهنامه، تواریخ دوره­ی اسلامی و طومارهای نقالی است تا روشن شود که چه دگردیسی­هایی در روایات این پادشاه پیشدادی صورت گرفته است.پس از واکاوی روایات در پیوند با این داستان، این نتیجه حاصل شد که اگرچه در مواردی چون نبرد فریدون با ضحاک و تقسیم جهان بین سه پورش، هم­سویی قابل توجهی با شاهنامه دیده می­شود؛ اما تطورات و دگردیسی­هایی در این متون نسبت با شاهنامه دیده می­شود که یا نتیجه­ی آبشخور دیگرگون این روایات و یا حاصل دخل و تصرفاتی است که با دور شدن از بستر اسطوره­ای روایت، به این متون راه یافته است؛ برای نمونه این سیمرغ است که مانع کشتن ضحاک می­شود تا معاملت او به قیامت بماند یا کاوه با ضحاک طرح دوستی می­افکند و با حیله و تدبیر او را به دماوند می­برد و بنا بر دستور هوم عابد، ضحاک را در دماوند حبس و پنج طلسم بر او استوار می­کند. مورد دیگر اینکه ضحاک با کوهی که بدان بسته شده، پرواز می­کند و فریدون در شهر بهرریز(ری)، دیگربار او را درمی­یابد. ازدیگرسو این ایرج است که از سلم و تور باج می­خواهد و زمینه­ی دشمنی را فراهم می­آورد و تقسیم جهان نیز با آزمون پرتاب تیر و کمان اعمال می­شود یا برخلاف شاهنامه، برماین، وزیر سلکت است که فریدون را شیر دانش ارزانی می­کند.

کلیدواژه ها

برمایه, پیشااسلامی و پسااسلامی, دگردیسی, ضحاک, کاوه, فریدون, متون

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.