مطالعه تطبیقی نقوش جلدهای قرآن در دوره های تیموری و صفوی، محفوظ در آستان قدس رضوی
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: مجله هنرهای صناعی خراسان بزرگ، دوره: 2، شماره: 8
- کد COI اختصاصی: JR_HGI-2-8_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 112
نویسندگان
کارشناس ارشد، گروه نقاشی، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران
استادیار، گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
چکیده
جلدسازی برای قرآن کریم، همواره هنر و صنعتی با ارزش های مهم تاریخی و زیباشناختی در خدمت کلام وحی بوده است، به نحوی که می توان بهترین نمونه های آن را در ایران و در دوره های تیموری و صفوی مشاهده کرد. تعدادی از این قرآن ها در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می شوند که تاکنون به صورت موردی، معرفی و تحلیل نشده اند تا از پس آن بتوان به وجوه تشابه و تمایز طرح و نقش های به کاررفته در آن ها و تاثیرات زمانی میانشان آگاهی یافت. در این پژوهش تلاش شده تا به این پرسش پاسخ داده شود که وجوه اشتراک و افتراق نقوش جلد قرآن های دوره های یادشده محفوظ در مرکز نسخ خطی آستان قدس، کدام است؟ و دامنه تاثیرات آن نیز در تطبیق صورت گرفته چیست؟ نمونه های منتخب از هر دوره تاریخی، سه قرآن و جمعا شش مورد است. نتایج نشان می دهد که جلدسازی دوره صفوی تحت تاثیر دوره تیموری بوده و به طور تقریبی بیشتر نقوش استفاده شده در ساخت و تزئین جلد در دو دوره، مشترک است. باوجود نقوش مشترک در تزئین جلدها، به نظر می رسد که در دوره صفوی هنرمندان به وسیله استفاده از رنگ های متنوع و گرم، تنوع زیادی به جلدها داده اند و به گونه ای نقوشی جان دار و حجم دار خلق کرده اند و حالتی واقع گرایانه تر از جلدهای عصر تیموری داشته اند.کلیدواژه ها
جلدسازی, نقوش, دوره تیموری, دوره صفوی, آستان قدس رضویاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.