صفی الله رئیسی - گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران، ایران
جواد هادیان - گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران، ایران
فرزاد نجفی - گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران، ایران
محمدرضا کنعانی - گروه بیولوژی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران، ایران

گیاه دارویی کرفس کوهی (Kelussia odoratissima Mozaff) با نام محلی کلوس، گیاهی چندساله از تیره چتریان و اندمیک ایران بوده که در مناطق محدودی از زاگرس مرکزی رویش داشته و در دهه های اخیر به خاطر برداشت بی رویه در معرض خطر انقراض قرار گرفته است. در این مطالعه از آغازگرهای ISSR برای تعیین میزان تنوع و تمایز ژنتیکی هفت جمعیت از این گونه استفاده شد. تنوع ژنتیکی بالایی در درون جمعیتها مشاهده شد (درصد مکانهای ژنی چند شکل P=748%، تعداد آللهای هر مکان ژنی N(a)=1.75 تعداد آللهای مؤثر هر مکان ژنی N(e)=1.38، شاخص تنوع ژنی نی h=0.23، شاخص اطلاعاتی شانون I=0.35). قسمت اعظم تنوع ژنتیکی کل (Ht=0.27) را تنوع ژنی درون جمعیتها (Hs=0.23) تشکیل می دهد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که بیشتر تنوع مولکولی در درون جمعیتها (90 درصد) وجود دارد. نتایج جریان ژنی پائینی (Gst=0.14) را بین جمعیتها برای این گونه در معرض خطر بر اساس داده های مولکولی با توجه به تنوع درون جمعیتی پیشنهاد می گردد.

کلوس، ISSR، تنوع ژنتیکی، نشانگر مولکولی، حفاظت