یوسف قدیمی - گروه زمین شناسی دانشگاه زنجان

سنگ های طبیعی به سنگ هایی اطلاق می شود که در طبیعت وجود دارند و از نظر کانی شناسی بسیار متنوع هستند. کانی های تشکیل دهنده پیکر سنگ ها، باتوجه به داشتن اختصاصات ویژه فیزیکی و شیمیایی شان طیف وسیعی از سنگ های گوناگون را به خود اختصاص می دهند. با پیشرفت تکنولوژی پیشرفته در اواخر دهه قرن بیستم میلادی، گرچه بشر توانست بر بسیاری از مشکلات مختلف ازجمله اقتصادی، مالی، رفاهی، بیکاری فایق آید، اما متاسفانه از سوی دیگر باتوجه به گسترش فرهنگ مصرف گرایی به ویژه در کشورهای پیشرفته صنعتی، نه تنها محیط زیست شهرها به شدت آلوده گردید و بر بروز بسیاری از بیماریهای مزمن و مهلک افزوده شد، مانند بیماریهای پوستی، ریوی، آسم، قلبی و روانی افزوده گردید، دکتر معین وزیر آموزش علوم تحقیقات و فن آوری که در یک گردهمایی علوم پزشکی در سال 1380 در تهران شرکت کرده بود در این رابطه ازجمله چنین گفت: ((درحال حاضر بیش از 150 میلیون نفر در جهان به خاطر آلودگیهای محیط زیست به امراض تنفسی و آسم مبتلا شده اند و ادامه داد این روند سیر فزونی نشان می دهد. در کشور ما، از دورانهای بسیار قدیم، حتی تا 12 هزار سال پیش (آثاری که توسط باستان شناسان کشف شده اند) انسانهای اولیه آن زمان از انواع سنگ ها برای تامین مایحتاج خود، سنگ چخماق برای روشن کردن آتش یا شکار حیوانات و نظایر آنها استفاده می کردند. انسان ها توانستند با گذشت زمان و با پیشرفت آگاهیهای اجتماعی، استعدادهای خلاق و غریزه ها و خواسته های طبیعی خود را بر روی سنگ های طبیعی به نحو بسیار جالب و برجسته نشان دهند، در این رابطه می توان، آثاری از بهترین، زیباترین و بادوام ترین بناها، ساختمانها و معماریهای باستانی را که توسط هنرمندان، نویسندگان و شعراء، در سرتاسر دنیا طراحی و ساخته شده اند و یا به تصویر کشیده شده اند را مورد مطالعه علمی و تحقیقاتی قرار داد. همچنانکه تفکر کردن علمی، سازنده یک هنر و عبادت محسوب می شوند سنگ ها نیز علاوه بر تاریخ باستانی زمین شناسی منعکس می کنند، اما اگر آنها بطور کارشناسانه و با استفاده از تخصصهای ذی ربط و هنرمندان مورد ارزیابی قرار بدهیم، نه تنها دنیایی از هنر، زیبایی در خود ذخیره کرده اند بلکه در مقابل اثرات فزایندهای فیزیکوشیمیایی و بیوشیمیایی بسیار مقاوم هستند. متاسفانه، بخش قابل توجهی از حتی تحصیل کردگان کشور ما، سنگ ها را موجودی بی جان و خطرناک می دانند و از آنجائیکه از هنر زیبایی شناسی آگاهی های کمی دارند، هرگز حاضر نیستند در مورد کاربر اقتصادی، علمی، تحقیقاتی، هنری، نقاشی و انرژی زایی و طراوت بخشی آن به بحث و گفتگو بنشینند. کشور باستانی و زرخیز ما، از لحاظ داشتن سنگ های طبیعی جزو دهمین کشور جهان محسوب می شود. در شرایط فعلی سالانه 50 میلیون تن سنگ تزئینی در جهان خرید و فروش می شود که سهم کشور ما از این لحاظ به نیم میلیون نیز نمی رسد. در اکثر کشورهای پیشرفته صنعتی نمای خارجی آثار باستانی و ابنیه های تاریخی تحت تاثیر بارانهای اسیدی به شدت آسیب دیده اند، برای بازسازی و مرمت آنها و همچنین جلوگیری از به هدر رفتن صدها میلیون تن از مصالح ساختمانی که برای فرآوری آنها صدها میلیون دلار هزینه شده است، از سنگ های مقاوم و زیبا استفاده می کنند. در کشور ما جهت پوشش مصالح ساختمانی کم دوام مثل کچ و یا آجر، از سنگ ها بعنوان پوشش خارجی استفاده می کنند که نه تنها از به هدر رفتن انرژی داخل ساختمان جلوگیری می کند، بلکه از تخریب مصالح ساختمانی دیگر نیز پیشگیری می کند. در اینجا به اختصار لازم به یادآوری است، نه تنها برای تهیه بتن و آجر بایستی از بهترین منابع معدنی استفاده کرد، بلکه برای پختن آجر میلیاردها تن از خاکهای کشاورزی از بین می روند، به ارزش صدها میلیون تن آلاینده در جهان وارد اتمسفر می شوند و علاوه بر اینها میلیون تن از سوختهای فسیلی سوزانده می شود. مضاف بر این ها، ‌مقادیر قابل توجهی از آب نیز بای اینگونه مصالح ساختمانی مصرف می شود. در این رابطه (اگر خلاصه مقاله پذیرفته شود) در اصل مقاله به تفصیل شرح داده خواهد شد.