اعظم پورمحمد - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمود تورچی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سیدسیامک علوی کیا - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
محمدرضا شکیبا - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

به دلیل تحمل نسبی آفتابگردان به تنش خشکی اصلاح ارقام پرمحصول و مقاوم به تنش کمبود آب ضروری می باشد. برای گزینش ژنوتیپهای برتر از طریق روشهای متداول اصلاح نباتات، درک صحیح از اساس ژنتیکی صفات درگیر در تحمل خشکی ضرورت دارد. نوع عمل ژنها و توانایی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی در تعیین برنامه مناسب اصلاحی با استفاده از صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی به خصوص در شرایط تنش خشکی همواره مورد توجه بوده است. در این پژوهش برای برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات درگیر در تحمل خشکی آفتابگردان از روش لاین x تستر استفاده شد. برای این منظور بذور هیبرید حاصل از تلاقی شش لاین و پنج تستر در قالب طرح کرتهای خرد شده با سه تکرار تحت شرایط مزرعه ای با دو تیمار تنش کمبود آب از طریق قطع آبیاری ارزیابی شدند. در طول فصل زراعی صفات فلورسانس کلروفیل، محتوای کلروفیل، دمای برگ و عملکرد دانه مورد اندازه گیری قرار گرفت. بر اساس معنی داری میانگین مربعات لاین ها برای همه صفات و معنی داری تسترها و لاین x تسترها برای محتوای کلروفیل دمای برگ، نقش اثرات افزایشی در کنترل همه صفات بیشتر از اثرات غالبیت است و وواثت پذیری عمومی برای صفات دمای برگ و محتوای کلروفیل بسیار بالا بود.

تنش خشکی، لاین x تستر، فلورسانس کلروفیل، محتوای کلروفیل