حمزه حمزه - کارشناس منابع طبیعی شهرستان مهاباد
سلیمان محمدی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
جلال صبا - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

به منظور برآورد اجزای غالبت و افزایشی و مقدار وراثت پذیری فنولوژیک و تخصیص مواد فتو سنتزی به برگ، ساقه و سنبله در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان دو والد سرداری و SON64 گندم به همراه 50 خانواده نسل( F(3 حاصل از تلاقی آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، کشت گردیدند. جهت اندازه گیری این صفات نمونه گیری در مرحله قبل از گلدهی و در زمان برداشت انجام شد. برآورد پارامترهای مورد نظر با توجه به ماهیت ژنتیکی تنوع بین و درون نسلها صورت گرفت. نتایج نشان داد که در صفات فنولوژیک صفات روز تا گلدهی و طول دوره پرشدن دانه، بیشتر تحت تأثیر اثرات غالبیت و صفت رسیدگی فیزیولوژیک بیشتر تحت تأثیر اثرات افزایشی قرار گرفته اند و صفت رسیدگی فیزیولوژی بالاترین میزان وراثت پذیری خصوصی (97%) را در بین صفات مورد مطالعه به خود اختصاص داده است. مقدار وراثت پذیری خصوصی وزن خشک برگ 69/5%، ساقه 68/8% و سنبله 56% برآورد شد که نشان دهنده نقش نسبتاً بالای اثرات افزایشی در کنترل این صفات است. بنابراین گزینش بر اساس این صفات بازده گزینشی خوبی مورد انتظار خواهد بود.

اجزای واریانس ژنتیکی، صفات فنولوژیک، خصیص مواد فتوسنتزی، گندم نان، تنش خشکی