فاطمه رفیعینیا - کارشناس ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی، گروه علوم زیستی و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
شمس الدین احمدی - استادیار گروه علوم زیستی و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
جلال رستم زاده - استادیار گروه علوم زیستی و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
صبریه امینی - استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، ایران

مطالعات گذشته تغییرات گیرنده های NMDA را در فرآیند تحمل و وابستگی به مورفین نشان داده اند. هدف: با توه به نقش برجسته گلوتامات و گیرنده هایش از جمله گیرنده های NMDA در ناحی مزوکورتیکولیمبیک در اعتیاد اوپیوئیدی، در این مطالعه نقش این گیرنده ها در نواحی پیش پیشانی و استریاتوم مغز رت بررسی شد. در راستای این هدف، پس از القای تحمل به مورفین در رتهای نر نژاد ویستار، تغییرات سطح بیان mRNA ی ژن NRI که زیر واحد پایه گیرنده های NMDA است، توسط RT-PCR نیمه کمی در نواحی پیش پیشانی و استریاتوم مغز رت در زمان های مختلف پس از ترک مورفین بررسی شد. مواد و روشها: جهت القای وابستگی به مورفین، 7 روز متوالی دوز 10mg/kh مورفین به رتها تزریق شد و با تست صفحه داغ، ایجاد تحمل به مورفین با بررسی خاصیت ضد دردی تأئید گردید. استخراج نواحی مغزی در گروههای آزمایشی مختلف در زمانهای 1، 3، 7 ، 14 و 21 روز پس از آخرین تزریق مکرر مورفین و در گروه کنترل نیز 1 روز پس از آخرین تزریق 7 روزه ی سالین (1ml/kg) انجام شد و سپس بیان ژن NR1 در سطح mRNA بررسی گردید. نتیجه تحقیق: بیان RNA ی ژن NR1 در فاصله 1 روز پس از آخرین تزریق مکرر مورفین در ناحیه استریاتوم افزایش معنی دار و در ناحیه پیش پیشانی کاهش معنی دار نشان داد. در فواصل 3، 7، 17 و 21 روز پس از آخرین تزریق مکرر مورفین نیز، سطح بیان ژن در هر دو ناحیه تفاوت معنی دار با گروه کنترل نشان نداد و به عبارت دیگر بیان ژن تقریباً به حالت پایه بازگشت.

مورفین، RT-PCR ،NMDAR نیمه کمی، استریاتوم، پیش پیشانی