بررسی اثر جنس گوساله روی برخی صفات اقتصادی گاو هلشتاین در گله های صنعتی استان اصفهان

مجموعه ای از عوامل مدیریتی، محیطی و فیزیولوژی دام مانند تغذیه، آب و هوا، شکم زایش و جنس گوساله روی بازده صفات تولیدی، تولیدمثلی، عملکردی و سلامت گاو موثر هستند. هدف از این پژوهش، بررسی اثر جنسیت گوساله روی صفات درصد چربی، درصد پروتئین و نمره سلول های بدنی شیر گاو هلشتاین در گله های صنعتی استان اصفهان بود. در این تحقیق از اطلاعات زایش ۳۷۰۳۸ راس گاو شیری هلشتاین مربوط به ۱۳ گلهی صنعتی واقع در استان اصفهان، طی سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ استفاده شد. اطلاعات شامل رکورد صفات اقتصادی (درصد چربی و درصد پروتئین شیر ۳۰۵ روز و نمره سلولهای بدنی) بود. نمره سلولهای بدنی از طریق تبدیل لگاریتمی بر مبنای ۲ شمارش سلولهای بدنی و با استفاده از فرمول، محاسبه شد. ویرایش دادهها به کمک نرم افزار Excel شامل حذف اطلاعات گاوهایی که تناقضات آشکار در تاریخهای تولد، زایش و خشکی داشتند و یا رکورد زایش آنها بهصورت سقط، مردهزایی و یا دوقلوزایی بود. جهت شناسایی اثر جنس گوساله بر صفات تولیدی و سلامت، از رویه مدل خطی مختلط (Proc Mixed) نرم افزار آماری SAS استفاده شد. همچنین از روش میانگین حداقل مربعات و آزمون توکی برای مقایسه تفاوت میانگین گروهها (در صورت معنیداری اثر جنس گوساله روی صفات) استفاده شد. براساس نتایج آنالیز آماری، اثر نوع جنس گوساله روی صفات درصد چربی و پروتئین شیر ۳۰۵ روز معنیدار بود (۰۵/۰P<). به طوری که گاوهای با گوساله ماده به میزان ۰۰۲/±۰۱/۰ درصد چربی و پروتئین کمتری از گاوهای با گوساله نر داشتند. اما برای صفت نمره سلولهای بدنی، تفاوت معنیداری بین زایش گوسالههای نر و ماده مشاهده نشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که درنظر گرفتن اثر جنس گوساله در ارزیابی ژنتیکی گاوهای هلشتاین و میزان استفاده از اسپرمهای تعیین جنسیت شده در گلهها بهویژه برای صفات تولیدی، ضروری بهنظر میرسد.

کلیدواژه ها:

جنسیت نتاج ، درصد چربی ، درصد پروتئین ، ارزیابی ژنتیکی ، نمره سلول های بدنی