بررسی امکان تخمین عملکرد دانه خارمریم با استفاده از مدل AEZ در منطقه جیرفت

با توجه به اهمیت گیاه خار مریم از لحاظ دارویی، صنعتی و تجاری، بررسی متغیرهای تولید، پیشبینی عملکرد و تحلیل عوامل موثر آن به عنوان شاخصهای کلیدی برای توسعه سطح زیر کشت آن ضروری می باشد. این پژوهش به منظور ارزیابی کارایی مدل AEZ برای تخمین عملکرد خارمریم در شرایط اقلیمی نیمه گرمسیری جیرفت انجام شده است. داده های ورودی مدل شامل داده های آب و هوایی روزانه (میزان تشعشع خورشیدی و درجه حرارت حداقل و حداکثر)، اطلاعات مربوط به خاک محل آزمایش و داده های گیاهی و مشاهدات مزرعه می باشد. آزمایش مزرعه به صورت دوساله و با سه تکرار به منظور ثبت مراحل مختلف فنولوژیکی رشد گیاه (زمان های جوانه زنی، گلدهی و رسیدن کامل)، ماده خشک و عملکرد دانه برای سه اکوتیپ خارمریم (کاشان، ساری و ملاثانی) و در ۶ تاریخ کاشت در بازه آبان ماه تا فروردین در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه جیرفت اجرا شد. نتایج نشان داد نتایج حاصل از آزمون Paired t-test بیانگر عدم وجود تفاوت معنی دار بین مقادیر مشاهده شده عملکرد و مقادیر شبیه سازی شده است (P < ۰.۰۵). مقدار جذر میانگین مربعات خطای نرمال شده برای هر عملکرد کمتر از ۱۸ درصد بود (کمتر از ۳۰% محدوده قابل قبول می باشد)، همچنین شیب خط رگرسیون بین مقادیر مشاهده شده و پیش بینی شده برای عملکرد و زیست توده کل نیز با شیب خط ۱:۱ تفاوت معنی داری (P < ۰.۰۵) نشان نداد. ضریب تباین (R۲) نیز همبستگی بالایی (R۲ > ۰.۹۹) بین مقادیر شبیه سازی شده عملکرد با مقادیر واقعی آن نشان داد. بنابراین می توان نتیجه گرفت مدل AEZ دارای قابلیت بالایی برای تخمین عملکرد دانه خارمریم در شرایط آب وهوایی منطقه جیرفت است.

کلیدواژه ها:

فنولوژی ، خطر تنش گرما ، عناب ، سازگاری اقلیمی