سایه ی ابرگفتمان "بازگشت به خود" بر شکل گیری "اسطوره ی معماری مشروعیت خواه" در ایران معاصر
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: مجله جامعه شناسی هنر و ادبیات، دوره: 16، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JSAL-16-1_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 17
نویسندگان
گروه آموزشی معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خاتم، تهران، ایران
گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خاتم، تهران، ایران
چکیده
نوشتار پیش رو حول یک پرسش بنیادین در رابطه با معماری یک سده ی اخیر ایران شکل گرفته است: چرا آثاری که در آنها به نحوی ارجاع به گذشته مشاهده می شود از مشروعیت بیشتری در نگاه متخصصین و قدرت های سیاسی این دوران برخوردارند. طرح چنین پرسشی، کاوشی جامعه شناختی در لایه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و زیستی را الزام آور می کند. در مسیر پیشبرد پژوهش، مولفه ای تحت عنوان «بازگشت به خویش از طریق ارجاع به گذشته»، به مثابه ابرگفتمانی که اقلیم اندیشه ای جامعه را در سیطره ی خود در آورده به وضوح خودنمایی می کند. این گفتمان کلان همچون مرکز ثقلی قدرتمند، فضای اجتماعی و سیاسی ایران را به تولید خردگفتمان هایی گذشته گرا، توسط سه قدرت سیاسی حاضر در این دوران هدایت کرده و نیروی آن به قدری است که حتی تجدد و تجددخواهی را به سلطه ی خود در آورده است. در این میان معماری به مثابه رسانه ای برای انتقال این پیام به جامعه، دچار همین گذشته گرایی شده است و فراگیری این نگاه، آن را به مرجعی اسطوره ای برای کسب مشروعیت حداکثری بدل کرده که سنگینی آن، فضای بروز گفتمان ها و ظرفیت های دیگر را تنگ کرده و به حاشیه رانده است. این پژوهش بنیادین و نظری، سعی دارد با مطالعه نظام مند مفاهیم برآمده از گفتمان تولیدی قدرت در جامعه، مبتنی بر تحلیلی از بستر پارادایم انتقادگرایی، به سطوح زیرین مناسبات قدرت در ایران یک قرن اخیر گذر کرده تا از خلال آن تصویری روشن از چگونگی برآمدن "اسطوره معماری مشروعیت خواه" در معماری معاصر ایران ارائه دهد.کلیدواژه ها
"گفتمان سازی", "مشروعیت در معماری", "معماری معاصر ایران", "گذشته گرایی", "هویت برساخته", "پارادایم انتقادی"اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.