فاطمه آدینه - دانشجو کارشناسی ارشد آبخیزداری
عطاا.. کاویان - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
قربان وهاب زاده - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
عبدالواحد خالدی درویشان - دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی نور

میزان حساسیت به فرسایش و نیز استعداد تولید رسوب در سنگهای مختلف متفاوت میباشد. به همین دلیل تغییرات در اندازه و شکل رسوباتبستر در جهت پایاب رودخانه، تا حد زیادی وابسته به ویژگیهای زمینشناسی و سنگشناسی حوزه آبخیز است. در همین راستا پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر ویژگیهای زمینشناسی حوزهآبخیز بر ویژگیهای ریخت سنجی رسوباتبستر در آبراهه اصلی به طول 24 کیلومتر و برخی از مهمترین آبراهههای فرعی حوزه آبخیز قلعه سر در سرشاخههای رودخانه تجن در استان مازندران، انجام گرفت. در این پژوهش، پس از شناسایی منطقه مورد نظر، رسوبات از 11 مقطع در طول آبراهه اصلی و مهمترین آبراهههای فرعی به روش ترکیبی نمونهبرداری شد. سپس ویژگی های ریخت سنجی رسوباتبستر شامل (میانگین، جورشدگی، چولگی، کشیدگی، کرویت، گردشدگی، عاملشکل، نسبت پهنی، D10 ، D50 و D90 با استفاده از روش الککردن و بکارگیری نرمافزار ماکروی GRADISTAT و دستگاه گراولومتر تعیین شده و ویژگیهای زمینشناسی حوزهآبخیز شامل (حساسیت به فرسایش، ضریب مقاومت سازندها به فرسایش و ت راکمگسل ) با استفاده از نقشههای زمینشناسی با مقیاس 1:100000 و بازدیدهای میدانی استخراج گردید. در نهایت به منظور تعیین مؤثرترین ویژگیهای زمینشناسی حوزه بر ریختسنجی رسوباتبستر، آزمون همبستگی بین دادها انجام گرفت . نتایج نشان داد که بین پارامتر عاملشکل و درصد حساسیت سازندها به فرسایش همبستگی مثبت و معنی دار 0/629 = r و 0/038 = sig و همچنین بین شاخص جورشدگی و تراکمگسل نیز در سطح 95 درصد 0/837 = r و 0/001 = sig رابطه معنیدار و معکوسی وجود دارد.

رسوب بستر، تغییرات در جهت پایاب، ویژگیهای ریختسنجی، ویژگیهای زمینشناسی