تجلی مفاهیم نور و آب در منسوجات اسلامی: نمادها و الگوهای الهامبخش

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: کنفرانس بین المللی معماری، شهرسازی، هنر، طراحی صنعتی، ساخت و فناوری حکمت بنیان
  • کد COI اختصاصی: ICAHU01_1369
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 49
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سهیلا خسروی

دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده پژوهشهای عالی هنر و کارآفرینی، اصفهان، ایران.

ویدا عابدی طامه

دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشکده هنر، تهران، ایران.

چکیده

در فرهنگ اسلامی، نور به عنوان نمادی از هدایت، حقیقت و حضور الهی در نظر گرفته می شود و آب نیز نماد پاکی، حیات و رحمت الهی است. این مفاهیم با پشتوانه ی دینی و عرفانی خود، همواره در هنر اسلامی جایگاهی برجسته داشته و در صنایع دستی، از جمله پارچه های زربافت و دست باف هنرمندان اسلامی، به صورت الگوها و رنگ های خاص به تصویر کشیده شده اند. هدف این پژوهش، تحلیل نمادها و الگوهای مرتبط با نور و آب در پارچه های اسلامی و بررسی چگونگی بازنمایی این مفاهیم است. در این مطالعه، با استفاده از روش تحلیل محتوای نقوش و الگوهای به کاررفته در نمونه های تاریخی پارچه های اسلامی، سعی شده است جلوه های معنوی و عرفانی نور و آب شناسایی شود. برای دستیابی به این هدف، منابع معتبر در زمینه ی هنر اسلامی، متون دینی و مطالعات گذشته در خصوص نمادگرایی اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین، نمونه هایی از پارچه های دوره ی صفوی به منظور تحلیل رنگ ها، طرح ها و نقوش مرتبط با نور و آب به عنوان نمونه های اصلی انتخاب شده اند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که استفاده از رنگ های روشن و طالیی در پارچه ها نمادی از نور الهی و حضور معنوی است و نقوش موج دار و خطوط پیچیده که به رنگ های آبی و سبز اجرا شده اند، نمادهایی از جریان آب و به تصویر کشیدن حیات معنوی هستند. این ترکیب نور و آب در پارچه های اسلامی، علاوه بر ایجاد زیبایی بصری، به عنوان بیانی از مفاهیم عرفانی و دینی عمل می کند و پیوند میان هنر، طبیعت و معنا را در فرهنگ اسلامی تقویت می کند. در نتیجه، این پژوهش نشان می دهد که هنر پارچه بافی اسلامی نه تنها یک صنعت اصیل است، بلکه به واسطه بهره گیری از نمادها و الگوهای الهام بخش، حامل پیام های معنوی و دینی عمیقی است که مخاطبان را به تامل در پیوند میان زیبایی، معنویت و حیات دعوت می کند.

کلیدواژه ها

نور در هنر اسلامی, آب در هنر اسلامی, الگوها و نقوش اسلامی, زیبایی شناسی اسلامی, نمادگرایی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.