ثلث در معماری اصفهان دوره صفویه با تکیه بر کتیبههای علیرضا عباسی (تبریزی)

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: کنفرانس بین المللی معماری، شهرسازی، هنر، طراحی صنعتی، ساخت و فناوری حکمت بنیان
  • کد COI اختصاصی: ICAHU01_1214
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 111
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

الهام یوسفیان

کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه گیلان، عضو انجمن خوشنویسان ایران

چکیده

در راستای استفاده از خوشنویسی در معماری به منظور تزیین، انواع مختلف نگارش خط بر روی بناها با قلم کوفی آغاز شد. در ادامه علاوه بر خط کوفی، خط ثلث نیز در تزیینات ابنیه دوره ایلخانی مورد استفاده قرار گرفت و کاربرد تزیینی خط ثلث در بناها، در دوره صفویه مراحل تطور و تکامل خود را پیمود. دوره صفویه، یکی از پرکاربردترین ادوار تاریخی تزیینات معماری بود که سبب پدید آمدن بخش گسترده ای از هنرهای وابسته به معماری به ویژه کتیبهنویسی شد. کتیبههای زیادی از علیرضا عباسی، خوشنویس نامی عصر شاه عباس صفوی، در مساجد اصفهان به جا مانده است که از حیث تاریخی و هنری حائز اهمیتند. این پژوهش با هدف معرفی کتیبههای ثلث در تزیینات معماری عصر صفوی انجام شده است. تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که قلم ثلث در تزیینات معماری دوره صفویه چه جایگاهی داشته است؟ شیوه جمع آوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای بوده و با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده وفور بناهای ساخته شده، به کاربستن مولفه های تزیینی به منظور آرایش معماری و رواج تشیع در دوره صفوی به ویژه دز زمان پایتختی شهر اصفهان سبب رونق کاربرد قلم ثلث در کتیبهنگاری محراب، سردر ورودی مساجد و ابنیه مذهبی همراه با نقوش و طرحهای اسلیمی و ختایی شده است. همچنین در تکامل قلم ثلث در معماری دوره صفویه عواملی مانند حمایت شخص شاه عباس از هنر و مبادرت وی در امور آبادانی و عمرانی، پیوند جاذبه بصری و مطابقت قلم ثلث در کاربرد معماری، ارتقاء هنر کاشی کاری، گچ بری و وجود کاشی و قابلیت های تکنیکی در آن موثر بوده است.

کلیدواژه ها

کتیبه, ثلث, علیرضا عباسی, صفویه

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.