ترسیم هندسه هستی شناسی فضا-زمان براساس مبانی معرفت شناختی ملاصدرا و انیشتین

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های فلسفی، دوره: 19، شماره: 50
  • کد COI اختصاصی: JR_PHILO-19-50_022
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 74
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

میثم مزکاء

دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

مهدی دهباشی

استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

محمدرضا شمشیری

دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

هدف از این نوشتار، تبیین کیفیت ایجاد و بررسی ذاتیات فضازمان بر اساس فلسفه صدرایی و قیاس آن با گزاره­های فیزیکال است. در این مقاله به نحو توصیفی تحلیلی دو مسئله مورد کنکاش قرار گرفت، یکی از حیث معرفت­شناسی و دیگر هستی­شناختی است. مسئله اولی که بررسی شد از حیث معرفت شناسی است که به چگونگی مطالعه ماهیت حقیقی فضا­زمان از منظر ملاصدرا و انیشتین پرداخته و دیگری از منظر هستی­شناختی است که به تبیین ذات و ذاتیات فضا­زمان از دیدگاه ملاصدرا و انیشتین می­پردازد و درنهایت از حیث معرفت شناختی دانستیم که ملاصدرا و انیشتین معتقداند گزاره­های علمی صرفا گزاره­های تجربی و محسوس نیستند بلکه برای توضیح ساختار و ماهیت فضازمان نیازمند ادراکات ریاضیاتی و عقلی از فضازمان هستیم. بر اساس این پژوهش، فضازمان از ماده اولیه ایجاد شده و نوعی هیولای ثانویه یا ذره بنیادین است و علت تند شوندگی نرخ انبساط آن به حرکت درون ذاتی آن باز می­گردد، پس انرژی تاریک همان جوهر فضازمان است. بر این اساس اولا ماهیت فضا­زمان ماهیتی غیرمحسوس است و ادراک محسوس آن ممکن نیست و ثانیا ادراکات ریاضیاتی برآمده از قوه خیال و ادراکات عقلیه منبعث از قوای عقلیه، دقیق تر از ادراکات حسیه هستند، اما از حیث هستی شناختی کیهان شناسان مدلی پیشینی یا پسینی موجهی در چگونگی و یا چیستی ماهیت حقیقی فضازمان مطرح نکرده­اند اما طبق مبانی ملاصدرا، فضازمان نوعی از انواع هیولاهای ثانویه­ای است که صورت کامل شده اطوار هیولای اولی می­باشد، ضمن اینکه کیهان شناسان نیز چون ملاصدرا معتقداند فضازمان ماخر از ماده اولیه کیهانی بوده است.

کلیدواژه ها

فضازمان, ملاصدرا, انیشتین, ماده اولیه, حرکت جوهری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.