تکرار تمنای کودکانه با میل به آگالمای دیگری بزرگ؛ تحلیل لکانی معلم مورچه ها و فیل کوچولو کجا خوابیدی؟

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات ادبیات کودک، دوره: 15، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JCLS-15-2_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 69
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شیرزاد طایفی

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

توحید شالچیان ناظر

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

سبب بروز بیشتر کنش های انسان به لحاظ روانی با دانش روان کاوی تبیین شده است. ژاک لکان، با بازخوانی زبانی و نمادین آرای زیست شناختی فروید، تحول بزرگی در دانش روان کاوی ایجاد کرد. بر این اساس، تمنا یا طلب، میل، کودک و دوره ی پس از کودکی خوانشی زبانی یافت. تحلیل آثار ادبیات کودک با آموزه های روان کاوانه ی ژاک لکان می تواند به عنوان روش یا دیدگاهی باشد که چگونگی عدم احراز یا تکرار تمنای کودکانه ی فرد را توجیه و تبیین کند. در این پژوهش، کوشیده ایم چگونگی تکرار تمنای کودکانه را در ساحت نمادین یا انطباق هویت ثانویه در معلم مورچه ها از محمد سهرابی و فیل کوچولو کجا خوابیدی؟ اثر میترا مسیحا روشن کنیم. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که شخصیت هایی مانند زنبور عسل، بچه اردک و در یک موضع کلاغ، به سبب دیدن تصویری خیالی از خود انسجام یافته در آینه ای که دیگری کوچک یا مادر آن را مقابل کودک گرفته، احساس یکپارچگی و تمامیت می کرده اند. تمنای کودکانه تا آن جا برای فرد پایدار بود که وی با فقدان موجود در خود روبه رو نشده بود و ایگو را به منزله ی هویتی اخته بازشناسی نکرده بود. همچنین، زمانی که فرد ایگو را به منزله ی موجودیتی اخته شناسایی می کند، برای اینکه بتواند دوباره من آرمانی خود را در مقام تمنایی کودکانه بازیابی نماید، وارد انطباق هویت ثانویه یا حیطه ی امر نمادین میل دیگری بزرگ می شود. در این مرحله، فرد از زنجیره ی دلالت امر نمادین به امید احراز مجدد تمنای کودکانه ی پیشین، تبعیت می نماید؛ اما هر بار تلاش او به سبب بازنمایی شدن دال اضطراب، با شکست مواجه می شود. در فیل کوچولو نیز، گذر از فانتزی بنیادین و مواجهه با دال میل حقیقی، سبب رفع اختگی و بازیابی تمنای کودکانه ی پیشین فرد نمی شود.

کلیدواژه ها

ژاک لکان, شعر و داستان کودک, فیل کوچولو کجا خوابیدی؟, معلم مورچه ها, نقد روان کاوانه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.