خطاها و لغزش های کاتبان در نقل اشعار استنساخ نسخ شمایل الاتقیا و رذایل الاشقیا (متنی از ملفوظات سلسله چشتیه از قرن هشتم ه.ق)
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: نشریه علمی پژوهشهای نسخه شناسی و تصحیح متون، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_NOSK-4-1_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 98
نویسندگان
دانشجوی زبان و ادبیات فارسی. گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه سمنان. سمنان. ایران.
دانشیار زبان و ادبیات فارسی. گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه سمنان. سمنان. ایران.
استاد عرفان اسلامی. گروه عرفان اسلامی. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه سمنان. سمنان. ایران.
چکیده
در ادوار گوناگون کاتبان به دلایل مختلفی از جمله بی دقتی و عدم پایبندی به رعایت امانتداری، خطاها و لغزش هایی را در کتابت دست نوشته های خویش داشته اند و دخل و تصرفاتی در این متون اعمال کرده اند. این لغزش ها و تصرفات که گاه به نظر می رسد نتیجه اهمال کاری و بی حوصلگی کاتبان و در مواردی ممکن است به صورت عامدانه باشد، همواره در دست نوشته های متون مختلف ادبی یافت شده و می شود. متن شمایل الاتقیا و رذایل الاشقیا یکی از متون بر جای مانده از عرفان و طریقت چشتیه است که ملفوظات و آراء بزرگان چشتیه در آن توسط یکی از مریدان -به نام رکن الدین دبیر کاشانی- در این اثر گردآوری و نسخ گوناگونی پس از رکن الدین، توسط کاتبان استنساخ شده و در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. در این نسخه ها، لغزش های فراوانی در عدم ذکر نام شاعران و سرایندگان ابیاتی که از مولف نیست، دیده می شود و هرچه به دوران متاخر نزدیک می شویم، این اشکالات بیشتر به چشم می خورد؛ به صورتی که کاتب از انتساب اشعار به شاعر اصلی خودداری نموده و ابیات را به گونه ای مورد توجه قرار داده که گویی از رکن الدین کاشانی است. در این مقاله که به شیوه توصیفی تحلیلی و بر مبنای نسخه شناسی و مطالعات کتابخانه ای و سندکاوی انجام پذیرفته، سعی کرده ایم با مراجعه به نسخ قدیمی از این رساله و مقایسه نسخ متاخر با نسخه اساس، به بررسی مساله انتساب ابیات در این کتاب بپردازیم. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که خطاهای کاتبان و اهمال کاری آنان در ضبط نام گوینده اصلی شعر در نسخ متاخر به فراوانی یافت می شود.کلیدواژه ها
نسخه خطی, چشتیه, شمایل الاتقیا و رذایل الاشقیا, قرن هشتم, انتساب اشعاراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.