الهام امینی - شرکت پتروشیمی شهید تندگویان
مسعود بهشتی - گروه مهندسی شیمی دانشکده مهندسی دانشگاه اصفهان
مهدی مبشری

اسید ترفتالیک یکی از مهمترین مواد شیمیایی واسط در صنعت پتروشیمی می‌باشد که به عنوان ماده اولیه برای تولید پلی‌اتیلن ترفتالات استفاده می‌شود. پلی‌اتیلن ترفتالات کاربرد وسیعی در تولید پلی‌استرها و مواد پلاستیکی دارد. مهمترین فرآیند تجاری تولید اسید ترفتالیک، واکنش اکسایش پارازیایلن به وسیله هوا در فاز مایع در دما و فشار بالا می‌باشد. محصول حاصل از این بخش پس از کریستال شدن و فیلتراسیون و خشک شدن برای خالص‌سازی نهایی به بخش خالص‌سازی فرستاده می‌شود. همچنین در بخش بازیابی به دلایل اقتصادی و همچنین مشکلات زیست محیطی، موادی مانند اسید استیک، پارازایلن و متیل استات به وسیله عملیات جذب و تقطیر متوالی بازیابی می‌شوند و به ابتدای سیستم بازگردانده می‌شوند. در این بخش نیز به وسیله هیدروژناسیون ناخالصی‌های عمده آن جدا می‌شود. سپس محصول نهایی برای استفاده در صنایع پایین دستی پتروشیمی آماده می‌شود. به دلیل پیچیدیگ فرآیند و حضور هر سه فاز جامد، مایع و گاز و تنوع ترکیبات شیمیایی در این فرآیند، شبیه‌سازی و مطالعات عملکردی تجهیزات فرآیند لازم به نظر می‌رسد. در این مقاله گزارشی از روش مدل‌سازی و شبیه‌سازی دستگاه‌های مهم فرآیند تولید اسید ترفتالیک خام (CTA) همچون راکتور برجهای تقطیر و جذب، کریستالیزور فیلتر و سپس علل اختلافات موجود میان نتایج حاصل از شبیه‌سازی با داده‌های فرآیند موجود تشریح شده است. در پایان نیز به بحث و نتیجه‌گیری و ارائه مشکلات موجود در فرآیند پرداخته می‌شود.

شبیه‌سازی، اسیدترفتالیک، اسید استیک، پارازایلن، بازیابی، فرآیند