آسیب شناسی تاریخ شفاهی دفاع مقدس

تاریخ شفاهی روشی برای بررسی تاریخ معاصر است که به امر بیان و روایت شفاهی وقایع و رویدادهای با ارزش تاریخی به شیوه گفتگو میپردازد. بدین ترتیب مصاحبه در تاریخ شفاهی در زمره مصاحبههای عمیق و کیفی قرار میگیرد. اهمیت جایگاه اسناد و مدارک در تکمیل و گویاسازی مصاحبه تاریخ شفاهی ما را بر آن داشت تا به بررسی کیفیت و نقش کاربردی گونههای سندی در کتابهای تاریخ شفاهی فرماندهان در رویداد مهم دفاع مقدس بپردازیم. بیان شفاهی جنگ به روایت فرماندهان، سرشار از مفاهیم و دادههای اطلاعاتی، نظامی و پژوهشی است. به دلیل اهمیت اطلاعات تاریخ شفاهی فرماندهان در جایگاه مهمترین گروه از راویان جنگ، کتابهای آنان را در کنار نقش و کاربرد گونههای سندی در متن تاریخ شفاهی مورد مطالعه وبررسی قرار دادیم. بدیهی است تاریخ شفاهی فرماندهان دفاع مقدس با اسناد مکتوب، عکس، نقشه، کالک، کروکی، دست نوشته، یادداشتهای روزانه و جلسات و حتی آثار باقیمانده از آن دوره عجین شده است و میتواند ارتباط راوی و نویسنده را با مخاطب تسهیل نماید، به ارزش گفتگوها بیافزاید و در تفهیم مطالب نقش بسزایی ایفا کند. همچنین بکارگیری گونههای سندی در آثار تاریخ شفاهی میتواند اطلاعات به دست آمده در متن گفتگوها را رساتر کند، ارائه تاریخ شفاهی را بهبود بخشد و بر خالف آن یعنی فقدان اسناد و مدارک در تاریخ شفاهی از میزان توجه و اقبال عالقمندان به این نوع کتابها میکاهد و به باور ما نوعی آسیب پنهان است که تاکنون چندان مورد توجه نبوده است. در این مقاله به تعدادی از کتابهای تاریخ شفاهی فرماندهان دفاع مقدس نقبی زدهایم و این آثار را با دقت از حیث برخورداری و چگونگی استفاده از اسناد مرتبط با موضوع، کیفیت اسناد، تنوع گونهها و نواقص اسنادی مورد توجه قرار دادیم تا در این مسیر آسیبها و نواقص شان را بشناسیم و در صورت امکان در صدد رفع آنها در موارد مشابه بر آییم. کلیدواژه جنگ تحمیلی، اسناد و مدارک، تاریخ شفاهی، دفاع مقدس، فرماندهان، رزمندگان اسالم.

کلیدواژه ها:

جنگ تحمیلی ، اسناد و مدارک ، تاریخ شفاهی ، دفاع مقدس ، فرماندهان ، رزمندگان اسالم