چالش ها، ظرفیت ها و راهبردهای تقریب مذاهب در نقشبندیه ترکیه

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: مجله جستارهایی در فلسفه و کلام، دوره: 56، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IPT-56-2_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 38
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

اکرم احسانی نژاد

دانشگاه

حامد ناجی اصفهانی

دانشگاه

علیرضا ابراهیم

دانشگاه

چکیده

اختلاف میان مذاهب اسلامی از جمله چالش‎های بزرگ جهان اسلام است که از گذشته تا کنون مانع اتحاد مسلمانان بوده و کشمکش­هایی فراوان را ایجاد کرده است. این پژوهش که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده، می­کوشد تا علل واگرایی میان تشیع و پیروان طریقه نقشبندیه در ترکیه را واکاوی نماید و بر اساس زمینه­های مشترک، راهکارهایی را جهت تقریب ارائه نماید. یافته ها نشان می دهد که نقشبندیه ترکیه خاستگاهی ایرانی داشته و آثار اولیه این طریقه در آناتولی با زبان فارسی به نگارش درآمده­اند؛ لذا حافظه تاریخی ایشان از هویت تاریخی خویش، با فرهنگ اسلام ایرانی آمیخته است. مشایخ نقشبندی بر محبت اهل بیت علیهم السلام به عنوان یکی از لوازم سلوک تاکید دارند و بعضی از آنان، رسائلی را در مناقب ائمه علیهم السلام به نگارش درآورده­اند. زیارت قبور اولیاء و توسل به ایشان هم جزو مبانی نقشبندیه است و درک نزدیکی از تشیع را برای آنان حاصل می­نماید. چالش مهم در مسیر تقریب مذاهب، دشنام، لعن و تکفیر شخصیت­های تاریخی است که البته از تعصبات مذهبی و اغراض سیاسی خالی نیست. برپایه برخی تجربه­های زیسته، به نظر می­رسد که فراهم­آوردن امکان حضور مشایخ نقشبندی ترکیه در زیارتگاه­های ایران، گفتگوهای دوجانبه و احترام­آمیز میان علماء، و ممنوعیت سب اصحاب پیامبر علیه و آله السلام، بتواند مسیر تقریب را هموار سازد. اعطای آزادی­ بیشتر به نقشبندیان ایرانی برای برپایی تکیه­ها و مجالس ذکر نیز گام بلندی است که هم بر آزادی­های مذهبی در ایران شیعی صحه می­گذارد و هم مانعی برای گسترش لجام­گسیخته سلفی­گری در میان اهل­سنت ایرانی خواهد بود.

کلیدواژه ها

طریقت نقشبندیه, تقریب مذاهب, تصوف ترکیه, تشیع و تصوف, راهبردهای تقریب تشیع

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.