چهار دستگاه فلسفی ایرانی- اسلامی

با توجه به اینکه بنیان روایت تمدن ایران زمین «میتوسی» بوده و وارون بنیان روایت «لوگوسی» و فلسفه محور یونانی-غربی محوریت آن با شعر و جنس سومی از روایت و تغزل بر بستر حکمت است. همین نکته اهمیت حضور فالسفه ایرانی را نشان می دهد. در بیان گروهی ابن سینا و دبستان مشائیون، سهروردی و دبستان اشراقیون، ملاصدرا و دبستان متعالیه و آرش آذرپیک و دبستان اصالت کلمه چهار فیلسوف بنیانگذار و دستگاه ساز تاریخ ایرانی-اسلامی هستند. اگر ببنابر مبحث مقوالت نگاهی اجمالی به این مکاتب بیندازیم درمی یابیم که سه فلسفه نخست یعنی مشا، اشراق و متعالیه، دستگاه های تفکری خود را بر سنت فلسفی یونان و جهان بینی و تعریف ارسطو از جوهر و عرض، سامان دادهاند اما آذرپیک به عنوان بنیانگذار چهارمین دبستان فلسفی تاریخ ایران، متناسب با سنت و جهان بینی شرق از این مفاهیم تعریف دیگری دارد و بدون عینک ارسطویی به هستی، اجتماع و فرد نگاه میکند. در واقع ببنابر مبحث مقوالت کل تاریخ فلسفه به دو ساحت تقسیم میشود. این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته نشان می دهد تمامی فالسفه از ارسطو که نخستین مقوله بندی را انجام داد تا دیگران با تمامی نوآوری هایی که در جهان داشته اند به هستی، اجتماع و خود از دایره نگاه ارسطو نگریستند. در مکتب اصالت کلمه با جهانی غیر محصور، غیر فرمیکال و غیر ماتریالیستی فلسفه و علم روبه رو هستیم که بدون انکار پتانسیل های صوری، مادی و قالبیک، یعنی بدون انکار ساحات چهلتک هگی، دست به فراروی برای رسیدن به جنس سوم و شکوفایی در جهانبینی یک تکه گی زده است.

کلیدواژه ها:

فالسفه شرق ، ابن سینا ، آرش آذرپیک ، ملاصدرا ، سهروردی