واکاوی تاثیر اختالفات مذهبی بر روابط اقتصادی سلجوقیان و فاطمیان

در دوران قرون میانه اسلامی، دو حکومت بزرگ اسلامی، یعنی سلجوقیان و فاطمیان، نقشی برجسته در شکل گیری ایران، شامات و شمال آفریقا ایفا نمودند. این حکومتها با وجود اشتراکات فرهنگی و دینی، به دلیل تفاوتهای مذهبی و سیاسی، روابط پیچیدهای داشتند که تاثیر عمیقی بر تعاملات تجاری آنها گذاشت. آنان به دلیل همجواری، ناگزیر از روابط بازرگانی با یکدیگر بودند. لذا نقش اختالف مذهبی مابین آنها در روابط بازرگانی شان قابل توجه است. ریشه های اختالفات مذهبی فاطمیان که پیروان مذهب شیعه اسماعیلی بودند و بر بخشهایی از شمال آفریقا و مصر حکومت میکردند در مقابل، سلجوقیان سنی مذهب کامال مشهود است. بنابراین تفاوتهای مذهبی باعث ایجاد تنشهای سیاسی و نظامی میان دو حکومت میشد. این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به زوایای مختلف موضوع میپردازد. از بررسی منابع موجود چنین بر میآید که دولتهای سلجوقی و فاطمی علیرغم تنش مذهبی، به دلیل همجواری، ناگزیر از روابط بازرگانی با همدیگر بودند. وجود بازرگانان و کالاهای ایرانی و مصری در قلمروی آنان، در اواسط قرن پنجم هجری، نشان دهنده وجود روابط بازرگانی مسلامتآمیز مابین این دو حکومت بود که با وجود تنش های مذهبی به کالای یکدیگر نیاز مبرمی داشتند و به ناچار داد و ستد میکردند.

کلیدواژه ها:

روابط بازرگانی ، فاطمیان ، اختالف مذهبی ، سلجوقیان