مکافئه در قتل عمد در فقه و حقوق ایران

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: نهمین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی
  • کد COI اختصاصی: LAWHAMAYESH09_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 136
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ارجاسب عالی محمدی

دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه ازاد اسلامی، شهرکرد، ایران

سید عباس جزایری

استادیار، گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه ازاد اسلامی، شهرکرد، ایران

چکیده

مکافئه یا تساوی میان جرم و مجازات، یکی از اصول بنیادین در مجازات قتل عمد در فقه اسلامی و حقوق ایران است. این اصل بر تناسب میان قاتل و مقتول در ویژگی هایی نظیر آزادی، جنسیت و دین تاکید دارد و در تالش ارتقای کیفری را تضمین کند. قانون مجازات اسلامی، که از مبانی فقه شیعه نشات گرفته است، مکافئره را شرعی زمان برای اجرای قصاص می داند. اما اجرای این اصل در برخی موارد، مانند تفاوت های جنسیتی و دینی، محل بحث و نقره و با تحویل مفاهیم حقوق بشری چالش هایی را ایجاد می کند. این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی و با مراجعه به منابع فقهی، تفسیری و قانونی، به دنبال پاسخ به این سوال است که اصل مکافئه در قتل عمد چگونه در فقه اسلامی و حقوق ایران تبیین شده و چه چالش هایی در اجرای آن وجود دارد. داده های پژوهش از متون کلاسیک فقهی مانند شرایع الاسلام و قوانین موضوعه مانند قانون مجازات اسلامی استخراج شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مکافئه، بر اساس آیات قرآن (مانند آیه ۱۷۸ سوره بقره) و روایات، در فقه اسلامی جایگاه مهمی دارد و به شکل مستقیم وارد نظام حقوقی ایران شده است. از جمله مصادیق بارز آن، شرط برابری دینی و تفاوت جنسیتی در قصاص است. برای این حال، این جنبه ها در برخی موارد موجب ایجاد نابرابری شده و نیازمند اصلاح یا تفسیری منعطف تر است. پیشنهاد می شود برای هماهنگی بیشتر با مفاهیم حقوق بشر و عدالت اجتماعی، قوانین مرتبط با مکافئه بازنگری شود و مبانی آن با شرایط اجتماعی معاصر تطبیق یابد.

کلیدواژه ها

مکافئه در قتل عمد, مکافئه در فقه, مکافئه در حقوق ایران, مکافئه

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.