احمد علی زاده - کارشناس ارشد بهداشت حرفه ای و عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت ساری
مهریاز زرگری - دانشجوی دوره phD و شیمی و عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت ساری
فریده گل بابایی - دکترای بهداشت حرفه ای دانشیار دانشکده بهداشت و علوم پزشکی تهران
رضا علی محمدپور - دکترای آمار حیاتی و استادیار دانشکده بهداشت ساری

فرمالدئید گازی است بی‌رنگ با بویی تند و زننده و تحریک کننده، یکی از موارد مهم آن در خدمات پزشکی و بهداشتی به عنوان عامل ضدعفونی کننده است. برابر گزارشات علمی میزان تماس شغلی در این مراکز بالاست. اثرات حاد و مزمن فرمالدئید مانند خاصیت تهیه‌کنندگی و دوست، مخاطب چشم و دستگاه تنفس و سرطان زایی در دستگاه تنفسی فوقانی حیوانات آزمایشگاهی توسط سازمان‌های معتبر و بین‌المللی علمی جهان مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین مخاطرات استنشاق طولانی‌مدت فرمالدئید می‌تواند بر ظرفیت‌های حیاتی تنفسی تأثیر نامطلوب بگذارد و موجب کاهش آن شود. با توجه به حساسیت و اهمیت بهداشتی تماس با فرمالدئید میزان آلودگی هوای بخش‌های مختلف بیمارستان‌های دولتی و خصوصی مورد سنجش قرار گرفت. روش مورد استفاده در این تحقیق NIOSH-3500 بود که با استفاده از پمپ نمونه بردار فردی و بطری گاز شوی DR-2000 سنجش انجام شد همچنین پرسش‌نامه‌ای جهت اطلاع از واکنش افراد در معرض تهیه و اختیار آن‌ها قرار گرفت. میانگین تراکم فرمالدئید در بخش پاتولوژی و بخش عمل بیمارستان دولتی به ترتیب ( 0/44 ± 0/62 و 0/05 ± 0/4 ) بیشتر از بیمارستان‌های خصوصی ( 0/26 ± 0/44 و 0/12 ± 0/29 ) بوده و بیشترین آلودگی مربوط به قسمت پاتولوژی بیمارستان دولتی و کمترین نامربوط پخش افعال بیمارستان خصوصی و CCU و ICU بیمارستان دولتی بوده است. نتایج حاصل از نمونه‌برداری حاکی از آنست که میانگین تراکم فرمالدئید در آزمایشگاه‌های آسیب‌شناسی و اتاق عمل بیش از حد تراکم مجاز (حد تراکم استاندارد سقفی فرمالدئید برابر ppm 0/3 ) است. نتایج حاصل از پرسش‌نامه نشان داد افرادی که در معرض فرمالدئید بودن دچار سرفه، سوزش و خارش گلو و بینی شده و اختلاف معنی داری بین بیمارستان‌های دولتی و خصوصی وجود دارد. به منظور حفظ و ارتقای سلامتی کارکنان و پیشگیری از مخاطرات ناشی از فرمالدئید توصیه اکید می‌شود اقدامات لازم جهت اصلاح و بهبود وضعیت بهداشتی به ویژه در آزمایشگاه‌های آسیب‌شناسی که دارای محیطی خطرناک از نظر آلودگی هواست به طور جدی به مرحله اجرا درآید.

فرمالدئید ، بیمارستان NIOSH