واکاوی امکان تخصیص قرآن با روایات(مطالعه موردی حجیت روایات استثنائات حرمت ربا)

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: دوازدهمین کنفرانس بین المللی پژوهشهای دینی، علوم اسلامی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام
  • کد COI اختصاصی: RICCONF12_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 80
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

نفیسه نوید

استادیار، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه علوم و قرآن حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

محمدرضا راضی

دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه علوم و قرآن حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحدتهران شمال، تهران، ایران

چکیده

روایات بر خلاف قرآن، جعل شدنی و تحریف پذیر هستند و امکان اشتباه و نسیان در آن ها وجود دارد، ازطرفی ربا از گناهان کبیره ای است که حرمت آن در آیات متعددی از قرآن و در روایات متواتری از معصومینمورد تاکید قرار گرفته است. هرگاه کسی پولی را قرض گیرد موظف به برگرداندن اصل آن است لکن اگر قرضدهنده شرط دریافت زیاده کند و این شرط وصول گردد، ربا محقق شده است. مطابق آیات قرآن ربا ظلم است ودارای قبح ذاتی است و هرگز استثنا پذیر و قابل تخصیص نیست؛ از طرف دیگر به استناد برخی از روایات،استثنائاتی در این خصوص وجود دارد که گفته می شود بین پدر و فرزند، زن و شوهر، عبد و مولا و کافر ومسلمان ربا نیست. در این خصوص دو نظریه وجود دارد؛ نظریه اول مربوط به فقهایی است که قائل بر امکانتخصیص قرآن با روایات هستند. ایشان روایات استثنائات حرمت ربا را جوازی بر تخصیص حرمت ربا میدانند. دسته دوم فقهایی هستند که روایات استثنائات حرمت ربا را مخصص آیات قرآن می دانند از این رو اصولاجواز دریافت ربا را در موارد ذکر شده، خارج موضوع تلقی می کنند. این پژوهش درصدد است با جمع آوریکتابخانهای اطلاعات و روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد مطالعه موردی، از منابع آیی و روایی و متون فقهی،این مسئله را واکاوی کند که اولا آیا روایات می توانند تخصیص کننده آیات قرآن باشند؟ و ثانیا آیا روایاتمتعارض با تحریم ربا در قرآن، حجیت دارند یا خیر؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که روایات مربوط بهاستثنائات حرمت ربا فاقد حجیت، و نه تنها از قلمرو تخصیص بلکه از حوزه تخصص نیز خارج هستند.

کلیدواژه ها

تخصیص آیات قرآن، تخصیص حرمت ربا، استثنائات حرمت ربا

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.