پویا اللهویردیپور - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
یعقوب دین پژوه - استاد، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

دشت مغان یکی از مناطقی است که اقتصاد آن بر پایه کشاورزی استوار است. مدیریت علمی و پایدار منابع آب و همچنین تدوین الگوی کشت مناسب، به ویژه در شرایط کم آبی، نیازمند تخمین دقیق تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع است. هدف این مطالعه، تحلیل تغییرات تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع دشت مغان با استفاده از آزمون گرافیکی من-کندال است. به منظور این منظور از داده های اقلیمی بارش، میانگین دمای کمینه، میانگین دمای بیشینه، میانگین دمای متوسط، میانگین سرعت باد، ساعات آفتابی و رطوبت نسبی هوای ایستگاه همدید پارس آباد در یک دوره ۳۰ (ساله ۱۹۹۳-۲۰۲۲) و روش استاندارد پنمن-مانتیث-فائو برای برآورد مقادیر ET۰ استفاده شد. نتایج روش گرافیکی من-کندال با توجه به منحنی های U(t) و U'(t) حاکی از وجود روند معنی دار در سری داده های ET۰ دشت مغان بود. این روند با توجه به مقدار U(t) برابر با ۵/۳۷ +، نشاندهنده روند مثبت و افزایشی در میزان ET۰ دشت مغان بود. طبق روش تخمین گر شیب سن، سری داده های ET۰ دشت مغان با شیب ۷/۸۷ میلیمتر بر سال دارای روند افزایشی است. بنابراین این مساله در آینده می تواند نیاز آبی گیاهان و محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار دهد. ضروری است که با توجه به این امر و به خصوص با در نظر گرفتن اکوسیستم این منطقه، الگوی کشت مناسب برای دشت مغان تهیه شود که تضمین کننده مدیریت پایدار منابع آب در این منطقه باشد.

اکوسیستم, تبخیر-تعرق, دشت مغان, روش گرافیکی من-کندال, روند