تحلیلی بر اثربخشی مشارکت اجتماعات محلی در مدیریت و بهره برداری پایدار منابع طبیعی (مطالعه موردی پروژه ترسیب کربن استان گلستان – حوزه آبخیز اوغان)
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه ترویج و توسعه آبخیزداری، دوره: 12، شماره: 47
- کد COI اختصاصی: JR_WMJI-12-47_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 106
نویسندگان
عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
جانشین مرکز بین المللی مدیریت جامع حوزه آبخیز و منابع زیستی در مناطق خشک و نیمه خشک
رئیس گروه پروژه های بین المللی دفتر امور بیابان، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور
دکتری منابع طبیعی و پژوهشگر پژوهشکده سوانح طبیعی
اجرایی پروژه ترسیب کربن، اداره کل منابع طبیعی و آبخییزاری استان گلستان
کارشناس پروژه ترسیب کربن، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزاری استان گلستان
چکیده
اگرچه حیطه وظایف و تمرکز عمل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، بیش تر با تاکید بر حفظ، احیاء، توسعه و بهرهبرداری پایدار از منابع پایه حیاتی در اراضی ملی تعریف شده است اما مدیریت پایدار سرزمین، نیازمند برنامهریزی یکپارچه برای تمام ارکان حوزه آبخیز، شامل منابع آب، خاک، حیات گیاهی، جانوری و انسان در هر نوع کاربری و هر نوع مالکیت (ملی و مستثنیات) است. در پیادهسازی چنین اصلی، مشارکت مردم در تمام مراحل اجرای پروژهها اجتناب ناپذیر است. این مهم در دو دهه گذشته، کانون توجه پروژههای سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ازجمله پروژه بینالمللی ترسیب کربن بوده است. تحقیق حاضر باهدف بررسی اثربخشی اقدامات اکولوژیک فاز سوم پروژه یاد شده در حوزه آبخیز اوغان شهرستان گالیکش در استان گلستان به انجام رسید. برای این منظور ابتدا محدودههای رقومی فعالیت ها تعیین گردیده و ضمن بازدید، پیمایش صحرایی، انجام مصاحبه عمیق با اجتماعات محلی هدف و تحلیل هزینه - فایده، نسبت به تبیین اثربخشی فعالیتها در مدیریت و بهره برداری پایدار آب وخاک اقدام گردید. ازجمله فعالیتهای موثر در این حوضه میتوان به کشاورزی حفاظتی، ایجاد مزارع الگویی، زراعت چوب و مدیریت رواناب (بانکتبندی و احداث هلالی آبگیر)، پیش آگاهی و مهار آتشسوزی جنگل، توسعه انرژیهای نو، تبدیل اراضی دیم مستعد فرسایش آبی به کاشت یونجه، درختان میوه و گیاهان دارویی، صنعتی و مدیریت پسماند اشاره نمود. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات موجود در زمینه تاثیر هر نوع کاربری در حفاظت خاک و ترسیب کربن، میزان اثربخشی فعالیتهای فوقالاشاره استخراج گردید. نتایج نشان داد راهبرد اجرایی پروژه ترسیب کربن در زمینه جذب تسهیلگر برای ظرفیتسازی، نهادسازی، آموزش و توانافزایی اجتماعات محلی هدف، نقش مهمی در مشارکت آنان در بهبود الگوی کشت باهدف حفاظت آب وخاک داشته است. در این راستا نتایج نشان داد اقدامات انجام گرفته منجر به حفاظت خاک به میزان ۴/۷۸۶ تن و ترسیب کربن به میزان ۳۹/۱ میلیون تن گردیده است. با توجه به اثربخشی مثبت اجرای پروژه های مدیریت مشارکتی از یک طرف و محدودیتهای اعتباری، تشکیلاتی و نیروی انسانی پیشروی مدیریت منابع طبیعی تجدیدشونده از طرف دیگر، پیشنهاد می گردد راهبرد مدیریت مشارکتی با جدیت بیش تری در راس برنامه های سازمان مربوطه دنبال شود.کلیدواژه ها
مدیریت پایدار آب وخاک, تحلیل هزینه- فایده, کشاورزی حفاظتیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.