«راه کاووسان» بر کاسه عصر آهن لرستان
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: دوفصلنامه هنرهای صناعی ایران، دوره: 7، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_HSIK-7-1_012
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 94
نویسندگان
دانشجوی دکتری گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
دانشیار، گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران
استادیار، گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران
چکیده
ماهیت دین و آیین تولیدکنندگان مفرغ های عصر آهن لرستان همواره با نظرات متناقضی همراه بوده است. در میان اشیاء مذکور کاسه ای مفرغی وجود دارد که بر آن نقوش سماوی و هفت نوشته آرامی در مناسبتی معنادار کنار هم چیده شده اند. فرضیه پژوهش این است که تحلیل نقوش سماوی روی این شیء و دیگر مفرغ های لرستان می تواند بخشی از ابهامات موجود درباره دین این مردمان را روشن سازد. از این رو برای نخستین بار نقوش سماوی بخش های دوم و ششم این کاسه براساس مفاهیم روایی و اساطیری ادیان هندوآریایی و در ارتباط با نقوش دیگر مفرغ های لرستان تحلیل شدند. این پژوهش از حیث ماهیت کیفی و به روش، توصیفی- تحلیلی است و داده های تحقیق از منابع کتابخانه ای و موزه ها گردآوری شده اند. طبق یافته های پژوهش صورت فلکی دو پیکر در بخش دوم کاسه (= طرحواره میمون) رمزی از سر مار گوزهر - عامل کسوف و خسوف - است. خوشه پروین در بخش ششم کاسه رمزی از دیوان سبتو است، دیوانی که طبق متون بین النهرینی با عیلام، ایزدبانو ناروندی و خسوف پیوند داشتند. محور مفروض بین این دو بخش بازنمودی از مار-اژدهای راه شیری است؛ راهی که طبق بندهش نام دیگر آن «راه کاووسان» و راه شاهانی بود که نشان فره را در جهت نیات پلید خود به کار بردند و باعث زوال سلطنت شدند. چنین می نماید که بازنمایی «راه کاووسان» بر مفرغ های لرستان مرد یا دیو-بزی است که با دستان خود دو مار ستاره نشان را در جهت اعمال قدرت اراده خدایان در تغییر سرنوشت و مجازات شاهان خودکامه کنترل می کند.کلیدواژه ها
کاسه عصر آهن لرستان, صورت فلکی میمون, خوشه پروین, مار گوزهر, راه کاووساناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.