سیده ارحامه فلاح شمسی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت
مسعود اصفهانی - دانشیار،دانشگاه گیلان
محسن قدسی - پژوهشگر موسسه تحقیقات برنج کشور
حبیب الله سمیع زاده - دانشیار،دانشگاه گیلان

انتخاب با استفاده ازصفات ثانویه مانندباروری خوشه چه درکنار انتخاب براساس عملکرد دانه یک روش موثردرانتخاب ارقام متحمل به تنش محسوب میشود به منظوربررسی اثرتنش کمبود اب برباروری خوشه چه و شاخص برداشت خوشه 15ژنوتیپ برنج بومی و اصلاح شده درقالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار دردو محیط تحت تنش کمبود آب و بدون تنش درسال 1390 درموسسه تحقیقات برنج کشور دررشت مورد ارزیابی قرارگرفتند صفات مورد مطالعه شامل درصد باروری خوشه چه شاخص برداشت خوشه تعداددانه پردرخوشه تعدادخوشه چه غیربارور درخوشه وزن هزاردانه وزن خوشه فراوانی دانه پر درطول خوشه و فراوانی خوشه چه غیربارور درطول خوشه بودند نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرمحیط و اثرژنوتیپ برصفات مورد مطالعه معنی دار بود دراثرتنش تمامی صفات به جز تعدادخوشه چه غیربارور درخوشه و فراوانی خوشه چه غیربارور درطول خوشه بطورمعنی داری کاهش یافتنددرارقام خزرو هاشمی بیشترین کاهش درتعداددانه پر 61/6و53/9 درصد باروری خوشه چه 53/3 و 61/9 درصد وزن خوشه 59/7و57/6 درصد و فراوانی دانه پردرطول خوشه دراثرتنش کمبود آب مشاهده شد افزایش 4تا6 برابری درتعدادخوشه چه غیربارور و 4تا7 برابری فراوانی خوشه چه غیربارور درطول خوشه درارقام بومی علی کاظمی سنگ جو و هاشمی تحت تنش ثبت گردید و ارقام سنگ جو و علی کاظمی نیز نسبت به سایرژنوتیپ ها بشیتری 11/9و11/6 درصد دروزن هزاردانه درتیمار تنش داشتندبراساس نتایج این ازمایش تنش کمبود اب باعث کاهش باروری خوشه چه و شاخص برداشت خوشه دربرنج شده و بنابراین ازاین صفات میتوان برای شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی بهره برداری کرد

برنج، تنش کمبود آب، درصد باروری خوشه چه و شاخص برداشت خوشه