ارزیابی دسترسی زیستی و انسانی در خاکهای سطحی معدن باما و روستای مجاور آن به روش استخراج تک مرحله ای

اندازه گیری غلظت کل فلزات سنگین به تنهایی نمی تواند معیار مناسبی برای سنجش میزان خطر آن ها باشد و میزان ریسک فلزات سمی به قابلیت انحلال و دسترسی زیستی آن ها بستگی دارد. در این پژوهش جهت تعیین میزان دسترس زیستی و انسانی فلزات سنگین، پس از نمونه برداری از خاک های سطحی در ۶۵ ایستگاه از محدوده های معدن سرب و روی باما و روستای مجاور به آن و تعیین غلظت کل فلزات سنگین، آزمایش های استخراج تک مرحله ای به کمک استخراج کننده های EDTA و گلایسین بر روی نمونه ها اعمال گردید. برای ارزیابی میزان خطر فلزات و بر اساس غلظت استخراج کننده ها از شاخص BRAI استفاده شد. بیشترین درصد دسترسی زیستی و انسانی از غلظت کل در محدوده مورد بررسی، مربوط به فلز کادمیوم بود و کمترین مقدار آن به سرب اختصاص داشت. همچنین درصد دسترسی زیستی در محدوده روستا بیشتر از محدوده معدنی بدست آمد. به علاوه مشخص شد که گلایسین مقادیر بیشتری از فلزات را در مقایسه با EDTA استخراج می کند. میانگین اعداد بدست آمده برای شاخص BRAI با استخراج کننده های EDTA و گلایسین در محدوده معدنی به ترتیب ۴۷/۳و ۳۲/۴ و در محدوده روستای مجاور به ترتیب ۷۹/۴ و ۴۶/۵ بدست آمد. این اعداد ریسک و خطر بالا را برای انسان و گیاه در هر دو محدوه معدنی و روستا را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

Heavy metals ، Bioavailability ، human bioaccessibility ، Single extraction ، Bama zinc-lead mine ، فلزات سنگین ، دسترسی زیستی ، دسترسی انسانی ، استخراج تک مرحله ای ، معدن سرب و روی باما