زهرا فروتن زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران
مهنوش محمودی - استادیار، گروه معماری، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دفول، ایران

تطبیق شیوه های زندگی با شرایط اقلیمی یکی از ویژگی های معماری ایرانی می باشد. نقش حیاط را به عنوانعضوی اصلی از بنا ها و معماری ایرانی نمیتوان نادیده گرفت و گاهی از ضروریات طراحی معماری به سببشرایط اقلیمی و جغرافیایی محسوب می گردد که در اقلیم گرم و خشک با استفاده بهینه از انرژی های تجدیدپذیر باعث ایجاد آسایش و آرامش برای ساکنین شده و پاسخگو مناسبی برای شرایط اقلیمی و عملکرد فضاییاس ت. البته در ساخت و ساز های امروزی به دلیل موضوع تراکم شهری و مشکل زمین حیاط ها از پیکره بندیبسیاری از بنا ها به خصوص کاربری های جمعی مانند مساجد حذف گردیده است.پژوهش حاصل با محوریت نمونه موردی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای به مطالعه تطبیقی تاثیر مولفه هایاقلیمی بر ساختار کالبدی حی اط در مساجد اقلیم گرم و خشک و مرطوب در دو شهر دزفول و یزد پرداخته و درادامه خصوصیات کلی و فرم قرارگیری مساجد نمونه های موردی با توجه به اقلیم و معماری بومی این مناطق،مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهند که حیاط مرکزی در معماری مساجد، نقش مهمی درتعدیل شرایط اقلیمی، تامین آسایش حرارتی، و بهبود عملکرد فضایی ایفا می کند. این پژوهش بر ویژگی هایهندسی، مواد ساختمانی، و تزئینات مساجد تمرکز دارد و تفاوت ها و شباهت های میان نمونه های بررسی شدهرا تبیین میکند. در نهایت، نتیجه گیری نشان میدهد که استفاده از الگوهای سنتی طراحی حیاط، منجر به پایداریبیشتر در معماری مساجد می گردد.

اقلیم گرم و خشک ، حیاط ، مسجد ، دزفول ، یزد