راضیه فنایی - مدرس دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان
هوشمند عطایی - دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، تهران

امروزه اهمیت و ضرورت توجه به شرایط اقلیمی در طراحی و ساخت همه ساختمان ها، به ویژه ساختمان هایی که به طور مستقیم مورد استفاده انسان و موجودات زنده قرار می گیرند ثابت شده است. رواج ساخت و ساز بر مبنای طراحی هماهنگ با اقلیم، زمانی می تواند بر کاهش اتلاف انرژی تأثیر مطلوب داشته باشد که زمینه و بستر آن در کالبد شهر فراهم باشد. به بیان دیگر باید توجه داشت، علاوه بر آنکه می بایست هر یک از بناها و ساختمان ها به گونه ای طراحی و اجرا شوند که کمترین میزان اتلاف انرژی را داشته باشند باید به خاطر داشت که لازم است، قرارگیری ساختمان ها در کنار یکدیگر نیز در این راستا صورت گیرد. در واقع شهرسازی و ضوابط مربوط به آن نیز باید در خدمت این هدف باشد. از اینرو این پژوهش با هدف بررسی و ارزیابی نقش عناصر اقلیمی در معماری و طراحی سکونتگاه های شهری و به روش توصیفی- تحلیل صورت گرفته است. در این راستا ابتدا شکل ساختمانها در رابطه با اقلیم های مختلف سرد، معتدل، گرم و خشک و گرم و مرطوب بررسی شد. سپس نقش هر یک از عناصر اقلیمی شامل تابش، دما، باد و رطوبت بر طراحی ساختمان ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که در اقلیم گرم و بسیار گرم، ساختمان هاباید به گونه ای طراحی شوند که حرارت خارج را به خود جذب نکنند، به ویژه حرارتی که توسط اشعه مستقیم خورشید تولید می گردد. بر عکس در آب و هواهای سرد و بسیار سرد طرح و شکل ساختمان و حتی مصالح بکاررفته در آن باید به گونه ای باشد که بتوان حرارتی درونی بنا را حفظ نموده و از خروج آن ممانعت به عمل آورد.

اقلیم- باد- تابش- دما- رطوبت- معماری