علی رفیعی - PhD student in Arabic Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Iran.
سید حسین سیدی - Professor of Arabic language and literature, Ferdowsi University of Mashhad
حسین ناظری - Assistant Professor of Arabic language and literature, Ferdowsi University of Mashhad.

مقاله ی حاضر درصدد تبیین جایگاه واژه ی «بر» به شیوه ی معناشناسی توصیفی است؛ که پس از ریشه شناسی، ارتباط معنایی آن با واژه های همنشین و جانشین در قرآن بررسی گردیده است. از این رو با توجه به ویژگی تحقیق، از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. حاصل مطالعه ی توصیفی نشان می دهد که بر در کاربرد وحیانی بر محور جانشینی یا همنشینی با واژه هایی مانند تقوا، ایمان، خیر، انفاق، صدق، حسنی، حسنه و احسان رابطه ی معنایی دارد و بر محور همنشینی با واژه هایی مثل فجور، جبار، شقی، عصی، عقوق، اثم، عدوان، سیئه و خطیئه در یک حوزه ی معنایی قرار گرفته و در بخشی از مولفه های معنایی با آن ها تقابل معنایی دارد. از نتایج مهم دیگر، آشکار شدن پیوند معنایی عمیق بر با سایر واژه های هم حوزه در قرآن است. این پیوندها باعث شده تا بر کاملا تحت تاثیر کلمات مجاور و نظام معنایی مستقر در آن قرار بگیرد و با معنایی متمایز و متعالی به حیات خود ادامه دهد. واژه ی بر به عنوان عام ترین مفهوم اخلاقی، دارای معنای لغوی «توسع در کار نیک» است که گستره ی مفهومی و مصداقی آن بسیار وسیع می باشد و در سه وجه معنایی «طاعت»، «نیکی» و «پرهیزکاری» خلاصه می شود.

The Holy Qur'an, Righteousness, Descriptive semantics, Semantic relationship, The Holy Qur'an, Righteousness, Descriptive semantics, Semantic relation