محسن ملک افضلی اردکانی - استاد گروه فقه و حقوق، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران
سید محمد سجادی - سطح چهار رشته فقه قضایی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

پیشرفت روز­افزون دانش بشری در عرصه­های پزشکی دریچه­های فقهی جدیدی در ابواب و مباحث فقهی گشوده است. امکان ادامه­ی حیات انسان با برداشته شدن برخی از اعضای درونی و نیز امکان برآورد دقیق صدمات وارد بر اعضای درونی بدن و میسر شدن مداوا و درمان صدمات مزبور، بازنگری در دیه­ی اعضای داخلی را اجتناب­ناپذیر ساخته است. از آن­جا که تا پیش از دهه­های اخیر ایراد این­گونه صدمات غالبا منتهی به مرگ مجنی علیه  می­شد، دیه­ی آسیب­های مزبور مستقلا مورد مطالعه قرار نمی­گرفت بل­که تحت عنوان دیه­ی نفس مورد توجه قرار داشت. حال با توسعه­ی مرزهای دانش و امکان بقای حیات مجنی علیه پس از وارد شدن صدمه یا صدماتی بر اعضای داخلی، این سوال مهم مطرح می­شود که آیا می­توان قاعده­ی دیه­ی اعضای زوج و فرد را نسبت به اعضای درونی جاری ساخت؟ در این زمنیه سه روی­کرد وجود دارد؛ مخالفین جریان قاعده بر اندام­های درونی، موافقین جریان و قول به تسری قاعده نسبت به اندام­های رئیسه و عدم جریان در اندام­های غیر رئیسه. در پژوهش پیش­رو به بررسی نظر مخالفین جریان قاعده بر اندام­های درونی پرداخته و پس از بررسی مستندات به نقد مبانی ایشان خواهیم رسید.

دیه, اعضای داخلی, اعضای زوج, اعضای فرد, مجنی علیه