ارزیابی جامع فلوراید درمنابع آب محدوده ماکو-بازرگان-پلدشت
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه مدیریت آب و آبیاری، دوره: 14، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JWIM-14-3_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 78
نویسندگان
گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
گروه مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه لوییزیانا. آمریکا.
گروه مهندسی برق و کامپیوتر، دانشگاه پنسیلوانیا. آمریکا.
چکیده
هدف اصلی پژوهش موردنظر توجه همه جانبه بر ابعاد مختلف غلظت بالای فلوراید در محدوده ماکو- بازرگان- پلدشت واقع در شمال استان آذربایجان غربی است. بدین منظور در آبان ماه سال ۱۴۰۰ از منابع آبی مختلف محدوده مورد پژوهش، ۶۰ نمونه جمع آوری و آنالیز شده است که غلظت یون فلوراید از ۳۹/۰-۸۹/۹ میلی گرم بر لیتر نوسان دارد و غلظت آن در بیش از ۵۰ درصد نمونه ها بالاتر از استاندارد سازمان بهداشت جهانی است. در این پژوهش ارتباط فلوراید با عناصر دیگر و تاثیرگذاری فرایند های مختلف بر این عنصر و آثار آن بر انسان و نباتات ارزیابی شده و در ادامه از تکنیک های آماری چندمتغیره برای درک فرایند های یاری رسان به این متغیر ها و شناسایی عوامل موثر بر غلظت فلوراید استفاده شده است و هم چنین نوسانات این عنصر در منابع آبی مختلف (چاه عمیق، نیمه عمیق، چشمه، قنات و آب سطحی) با تغییرات غلظت آن در ۱۵ سال اخیر موردبررسی واقع شده که اولین بار در این پژوهش به ارزیابی جامع فلوراید و تمرکز بر ابعاد مختلف مرتبط با این عنصر پرداخته شده است. با مقایسه مقادیر فلوراید برای منابع مختلف آبی مشخص شد که غلظت فلوراید در چاه های عمیق به دلیل ماندگاری بیش تر منابع آبی در ماتریکس آبخوان بالاترین است و در این پژوهش برای اولین بار به بیماری مرتبط با گیاهان (نکروز و کلروز) که در اثر غلظت بالای فلوراید در قسمت هایی از محدوده مورد پژوهش نمایان شده، اشاره شده است. با استفاده از نمودار های دو متغیره نیز معین شد که فرایند انحلال کربنات ها و تعویض یونی بر افزایش غلظت فلوراید و کربنات منابع آبی منطقه تاثیرگذار است و باتوجه به مقایسه تغییرات غلطت یون قلوراید در ۱۲ ایستگاه نمونه برداری نیز مشخص شد که شدت آنومالی در طی ۱۵ سال گذشته در ۱۲ ایستگاه مشابه به طور میانگین ۱۰ برابر افزایش داشته است و هم چنین با استفاده از آنالیز تحلیل خوشه ای و تحلیل عاملی سه گروه و سه فاکتور تعیین شد که نتایج، مویدی بر زمین زاد بودن آنومالی فلوراید و انسان زاد بودن نیترات در محدوده موردمطالعه است.کلیدواژه ها
فلوراید, فرایندهای هیدروژئوشیمیایی, کلروز و نکروز, فلوئورزیس اسکلتی و دندانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.