فراز و نشیب عقلانیت

ویژگی مهم انسان ها این است که درباره خود و جهان پیرامون خود باورهایی دارند و در شرایطی خاص این باورها را تغییر میدهند،در دوران مدرن، حوزههای مختلف زندگی، تمایل به عقلانی شدن مداوم دارند. و از آنجاکه،عقلانیت، اهمیت بنیادین در تمام عرصههای زندگی اجتماعی دارد، تلویح، اعتقاد به پیشرفت و ترقی را از لوازم مدرنیته می شمارد. بر اساس نظرهابرماس ،در جریان تغییرات دورانساز، مجامع مستقلی برای مباحثعقلانی انتقادی ظهور پیدا میکنند.بر این اساس، میتوان گفت تجدد از منظر فلسفی ، در مفاهیمی همچون برابری، آزادی، عقل گرایی، اومانیسم، لیبرالیسم، اصالت فرد، تاکید بر انسان به عنوان سوژه و ایمان به ترقی وپیشرفت نامحدود بشری، تجلی میکند.اصطلاح عقلانیت و نیز گاهی معقولیت، در موارد مختلف به کار می روند که نباید آنها را با یکدیگر خلط کرد. عقلانیت گاهی وصف باورها واقع می شود؛افعال و رفتار نیز گاهی موصوفعقلانیت واقع می شوندگاهی هم ارزش ها به عقلانیت متصف می شوند در چنین شرایطی ما عقلانیت را در به کار می بریم. ضد عقلانیت زمانی به کار می رود که قابلیت اتصاف به عقلانیت را ندارند « ضدعقلانیت » مقابل و بیرون از حوزه عقلانیت قرار می گیرند. مقاله حاضر به فراز و نشیب عقلانیت در عرصه حاضر می پردازد.ازجمله بیان هدف عقلانیت،که وظیفه شناختی است بنابر چنین تقریری، معرفت شناختی است؛ که باید بکوشیم تا آنجا که ممکن است، باورهای راست را به دست آوریم و نیز باید بکوشیم تا آنجا که ممکن است،باورهای دروغ را از دستگاه معرفتی خود حذف کنیم. برخی از معرفت شناسان، با توجه به تفاوت فوق میان عقلانیت معرفتی و عقلانیت غیرمعرفتی فرق می گذارند؛ در عقلانیت معرفتی، اهداف ما معرفتی هستند و در عقلانیت غیرمعرفتی به دنبال اهداف غیرمعرفتی هستیم.

کلیدواژه ها:

عقلانیت ، مدرنیته ، معرفت شناختی ،