بازخوانی برهان انسان معلق در فضا در پاسخ های ابن سینا به اشکال های شیخ ابوالقاسم کرمانی

شیخ ابوالقاسم کرمانی از معاصران ابن سینا که با وی سخت مخالف بوده و دست کم یک بار در ری با او مناظره نیز کرده است، نقدهایی بر برهان انسان معلق در فضای ابن سینا که از مهم ترین ابتکارات ابن سینا در فلسفه نفس به شمار می آید و از زمان وی تا کنون در میان فیلسوفان مسلمان و غیرمسلمان موافقان و مخالفانی داشته است وارد کرده است. نقدهای وی از طریق نامه بهمنیار به دست ابن سینا می رسد و او به آنها پاسخ می دهد که مشروح آن در مباحثات که از آخرین آثار ابن سیناست، آمده است. این مقاله با روشی توصیفی، تحلیلی، و انتقادی به بازخوانی این نقدها و پاسخ ها می پردازد و می کوشد ضمن گزارش کامل تقریر این برهان در مباحثات، نکات تازه ای را درباره این برهان مهم بازگو کند. در این میان، آخرین تقریر ابن سینا از برهان انسان معلق، جایگاه این تقریر در میان آثار ابن سینا، و ربط و نسبت آن با «برهان انسان معلق معیار» روشن می گردد.

کلیدواژه ها:

برهان انسان معلق در فضا ، ابن سینا ، ابوالقاسم کرمانی ، مباحثات