روندیابی سیل در رودخانه ها با استفاده از نرم افزار HEC-RAS دوبعدی و مقایسه آن با روش ماسکینگام غیرخطی

یکی از مسائل مهم در مهندسی رودخانه روندیابی سیل است. به طورکلی از دو دسته روش برای روندیابی سیلاب در رودخانه ها استفاده می شود. دسته اول روشهای هیدرولیکی مانند روش موج دینامیکی که مبتنی بر حل معادلات پیوستگی و اندازه حرکت یا معادلات سنت - ونانت است. دسته دوم روش های هیدرولوژیکی مانند روش ماسکینگام غیرخطی است. در این پژوهش از هر دو روش برای روندیابی آبنمودهای سیل در رودخانه پلاسجان که از سرشاخه های اصلی زایندهرود به شمار می آید، استفاده شده است. ضرایب روش ماسکینگام غیرخطی از طریق بهینه سازی و حل معادله مربوط به آن با روش عددی رانگ – کاتای مرتبه چهار با استفاده از نرم افزار MATLAB و روش موج دینامیکی با استفاده از نرم افزار HEC-RAS دوبعدی به دست آمد. در این مطالعه از چهار رویداد سیل استفاده شد که در روش ماسکینگام غیرخطی از رویداد اول برای واسنجی مدل و از سه رویداد دیگر برای صحت سنجی استفاده شد. براین اساس میزان خطا در این روش برای رویدادهای دوم، سوم و چهارم به ترتیب برابر با ۶/۶،۸۴/۲۳ و ۷/۹۶ درصد و میزان خطا در روش موج دینامیکی برای این چهار رویداد به ترتیب برابر با ۵/۴،۸۷/۳،۱۷/۵۸ و ۶/۲۱ درصد بود؛ بنابراین روش موج دینامیکی دقت بیشتری در تخمین آبنمود خروجی دارد. بااین حال روش ماسکینگام غیرخطی نیز از دقت قابل قبولی برخوردار بوده و به لحاظ هزینه، اطلاعات موردنیاز، سادگی و سرعت عمل در انجام محاسبات، در شرایطی که اطلاعات کافی در دسترس نیست توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

Flood routing ، Non-Linear Muskingum ، Dynamic wave model ، HEC-RAS Software ، روندیابی سیل ، ماسکینگام غیرخطی ، مدل موج دینامیکی ، نرم افزار HEC-RAS