غلامرضا هاتفی اردکانی - مدرس گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان یزد، ایران
یونس جان اردکانی - دانشجوی کارشناسی پیوسته آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان(پردیس شهیدان پاکنژاد)، یزد، ایران

خطاهای گفتار یکی از جنبه های اجتناب ناپذیر برقراری ارتباط در زبان فارسی به شمار می آیند. این اشتباهات که می توانند در سطوح مختلف زبانی از جمله واج شناسی (صفحات آوایی)، صرف (دستور زبان تصریفی)، نحو (قواعد جمله سازی) و معناشناسی (معنی کلمات و جملات) رخ دهند، ناشی از عوامل گوناگونی هستند.فشار روانی، خستگی، عدم تمرکز و حتی تداخلات زبانی از جمله دلایل رایج بروز خطا در هنگام صحبت کردن به زبان فارسی هستند. این خطاها می توانند پیامدهای منفی بر کیفیت برقراری ارتباط داشته باشند و موجب سردرگمی و سوءتفاهم شوند.مطالعات گسترده ای در حوزه خطاهای گفتار در زبان فارسی انجام شده است. پژوهشگران این حوزه تلاش کرده اند تا انواع مختلف این خطاها را دسته بندی کرده و علل زمینه ای بروز آنها را شناسایی کنند.برای نمونه، افخمی (۱۳۸۲) خطاهای گفتاری را بر اساس ماهیت زبانی آنها به دو دسته واجی (مربوط به اصوات گفتار) و زبانی (مربوط به ساختار زبان) تقسیم بندی نموده است.از سوی دیگر، اسدی مطلق (۱۳۸۲) با تمرکز بر عوامل روانشناختی، فشار روانی، خستگی و عدم تمرکز را به عنوان عوامل کلیدی موثر بر بروز خطاهای گفتاری در زبان فارسی معرفی کرده است.درک ماهیت و علل خطاهای گفتار می تواند زمینه ساز تدوین راهبردهای موثر برای پیشگیری و اصلاح آنها شود. با بکارگیری روش های آموزشی مناسب و ارتقاء سطح آگاهی از قواعد و ساختار زبان فارسی، می توان میزان بروز خطاهای گفتاری را کاهش داد و به برقراری ارتباطی موثرتر و واضح تر نائل آمد.

خطاهای گفتار، زبان فارسی، معنا شناسی، نحو