مقدمه: ظهور گونه های قارچی مقاوم و عوارض جانبی زیاد داروهای ضد قارچی، محققان را به گسترش روش های جدید درمانی بر ضد قارچ ها ترغیب می کند. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی اثرات ضد قارچی عصاره ی هیدروالکلی سیاهدانه و گزنه بر روی عوامل قارچی جدا شده از نمونه های بالینی بود. روش ها: در این مطالعه، با استفاده از روش رقیق سازی در محیط مایع (Broth microdilution)، اثر ضد قارچی عصاره های هیدروالکلی سیاهدانه و گزنه که با دو روش خیساندن و سوکسله تهیه شده بود، بر ضد ۱۱ ایزوله ی کاندیدایی (کاندیدا آلبیکنس و کاندیدا پاراپسیلوزیس) جدا شده از نمونه های بالینی بیماران مورد آزمایش قرار گرفت. ایزوله های کاندیدایی در مجاورت با غلظت های مختلف عصاره های ذکر شده قرار گرفتند و میانگین حداقل غلظت مهارکنندگی (Minimum inhibitory concentration یا MIC) از رشد هر یک از عصاره ها در مقایسه با آمفوتریسین B تعیین گردید. یافته ها: عصاره ها ی هیدروالکلی سیاهدانه و گزنه، فعالیت ضد قارچی علیه ایزوله های کاندیدایی داشتند. مقادیر MIC۹۰ عصاره ی هیدروالکلی سیاهدانه به روش خیساندن و سوکسله برای کاندیدا آلبیکنس و کاندیدا پاراپسیلوزیس به ترتیب ۲۵ و ۵/۱۲ میلی گرم در میلی لیتر به دست آمد. همچنین، مقادیر MIC۹۰ عصاره ی هیدروالکلی گزنه به روش خیساندن و سوکسله برای هر دو گونه ی کاندیدا در هر دو روش، ۵/۱۲ میلی گرم در میلی لیتر بود. علاوه بر این، میزان MIC۹۰ آمفوتریسین B در برابر کاندیدا آلبیکنس و کاندیدا پاراپسیلوزیس، ۱ و ۵/۰ میکروگرم در میلی لیتر گزارش گردید. نتیجه گیری: هرچند آمفوتریسین B به عنوان داروی موثر، در برابر گونه های کاندیدا اثر ضد قارچی بهتری نشان می دهد، اما عصاره ی هیدروالکلی سیاهدانه و گزنه نیز دارای اثرات ضد قارچی قابل قبولی بر روی ایزوله های کاندیدایی مورد بررسی می باشند و از بین این دو، عصاره ی گزنه اثربخشی بهتری نسبت به عصاره ی سیاهدانه دارد.

سیاهدانه, گزنه, کاندیدا آلبیکنس, کاندیدا پاراپسیلوزیس