سمانه سماوات - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
مهدیه صالحی وژده نظری - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

در سال های اخیر، کارآمدی جدایه های بومی از سودومونادهای فلورسنت در بهبود رشد انواعی از گیاهان دارویی مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، از ریشه و خاک ریزوسفر مرزه رشینگری (Satureja rechingeri) مستقر در رویشگاه های استان ایلام نمونه برداری شد. غربالگری سودومونادهای فلورسنت، بر اساس تولید رنگدانه سبز فلورسنت در محیط King's B انجام شد. از بین ۲۲ جدایه، جدایه هایPF۴ ، PF۱۱ و PF۱۹ با بیشترین تولید رنگدانه سبز فلورسنت، به عنوان جدایه های برتر شناخته شدند و به کمک آزمون های بیوشیمیایی شناسایی شدند. مقدار تولید سیدروفور پایووردین توسط جدایه های برتر به کمک محیط سوکسینات و روش طیف سنجی نوری ارزیابی شد. بذور مرزه رشینگری از رویشگاه های استان ایلام جمع آوری شدند. دو ماه پس از کاشت بذور در گلخانه، گیاهچه های ۱۶ برگی به مزرعه، منتقل شدند. هر یک از بوته های دو ساله مرزه با سوسپانسیونی (cfu/ml ۱۰۷) از جدایه برتر، به روش افزودن به خاک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تیمار شدند (n=۳, P≤۰.۰۵). هفت ماه پس از اعمال تیمارها که مصادف با مرحله گل دهی کامل در سال سوم کاشت بود، صفات رویشی متعددی اندازه گیری شد. بر طبق نتایج، جدایه های PF۴، PF۱۱ و PF۱۹ به ترتیب متعلق به بیووارهای II، III و V ازPseudomonas fluorescens ، بودند. بیشترین غلظت پایووردین (mg/l ۴۲/۰) به طور معنی داری توسط PF۱۱ تولید شد (P<۰.۰۵). بیشترین میزان ارتفاع بوته ( cm۴/۵۶)، قطر تاج پوشش (cm۶/۶۱)، تعداد کل شاخه در بوته (۱۴/۷)، تعداد شاخه های گل دهنده (۳۳/۶)، وزن تر (g ۶۷/۱۶۱) و خشک (g ۳/۱۱۴) اندام های هوایی، وزن تر (g ۲۱/۱۱) و خشک (g ۲۲/۷) ریشه در تیمار با PF۱۱ و بیشترین طول (cm۵۳/۱۴) و قطر ریشه ( cm۴۵/۰) در تیمار با PF۴ مشاهده شد. به این ترتیب، به کارگیری ریزوباکتری بومی و کارآمد PF۱۱ از سودومونادهای فلورسنت، به عنوان جایگزینی برای کودهای شیمیایی در کشت مرزه رشینگری توصیه می گردد.

پایووردین, ریزوباکتری, گیاه دارویی, Pseudomonas fluorescens, Satureja rechingeri