معرفی نسخه خطی «منشات من نتایج افکار افاضل نامدار» و بازخوانی «حکم شیخوخیت بقعه منوره کاکا محمد ابی نجم قدس سره»
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های علوم تاریخی، دوره: 16، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JHSS-16-1_012
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 131
نویسندگان
استاد گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران،ایران
گروه فنی کشاورزی، دانشکده ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
نسخه خطی «مجموعه منشات من نتایج افکار افاضل نامدار» مجموعه ای از نامه ها و احکام سده های هشتم و نهم هجری/ پانزدهم و شانزدهم میلادی است که تاکنون معرفی نشده است. این مقاله با هدف معرفی این نسخه خطی و بازخوانی یکی از احکام مهم آن با موضوع شیخوخیت بقعه شیخ محمد ابی نجم از عرفای سده هشتم هجری/چهاردهم میلادی در شهر خنج نوشته شده است. نسخه خطی «مجموعه منشات من نتایج افکار افاضل نامدار» در سال ۸۸۶ قمری کتابت شده و شامل نامه ها، مناشیر، احکام و اسنادی اصیل و دست اول از تحولات ایالت فارس و کرمان در سده های هشتم و نهم هجری محسوب می شود. پس از بررسی محتوایی و تاریخ گذاری برخی از نامه ها، به بازخوانی یکی از احکام آن مربوط به سرپرستی و تولیت بقعه شیخ محمد ابی نجم پرداخته می شود. طریقت وی پس از مرگش به نام «کاکائیه» یا «شمسیه» مشهور شده و نقش موثر خویش را همچنان به عنوان عامل وحدت اجتماعی در منطقه گرمسیرات فارس ایفا می نماید. حفظ نفوذ حکومت شیراز در خنج در سده نهم هجری نیز به وسیله این سند تایید می شود. با توجه به اهمیت این حکم از لحاظ ادبی و تاریخی و اینکه تاکنون متن کامل آن منتشر نشده به بازخوانی و تشریح آن پرداخته و در انتها طریقت شمسیه-کاکائیه و معماری بقعه شیخ محمد ابی نجم به اختصار معرفی می شود. شواهد نشان می دهد که برخی از نامه ها و احکام موجود در این نسخه خطی، در بردارنده اطلاعات تاریخی است که در دیگر منابع موجود نیست. از این رو در این مقاله عناوین اصلی نامه ها و احکام به ترتیب ذکر شده است. افراد و اماکن معرفی شده در این مجموعه منشات نیز با استفاده از منابع تاریخی مورد شناسایی قرار گرفته اند. بیشتر این نامه ها و احکام در دوره تاریخی سده های هشتم و نهم هجری/پانزدهم و شانزدهم میلادی نوشته شده است. طی این دو سده، ایالت فارس و کرمان شاهد حوادث بسیاری بوده است که جزییات برخی از آن در این منشات منعکس شده استکلیدواژه ها
خنج, کاکائیه, شمسیه, فارس, شیخ حاج محمد ابی نجماطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.