رصدخانه حکمرانی محلی آب. مطالعه موردی: آبخوان نیشابور

داده ها و اطلاعات بینشی را در مورد بهبود مستمر موجودیت منابع آب، نحوه استفاده و چگونگی مدیریت ارائه می دهند. یکی از ریشه های معضلات موجود در بخش آب کشور، کم توجهی به داده ها و عدم واقع گرایی است که منجر به عدم درک صحیح از مسئله و اخلال در انسجام فرایندهای حکمرانی و تصمیمگیری میگردد. از این رو جای خالی یک سیستم منسجم تحلیل و تفسیر اطلاعات آب که بتواند به کشف مسائل در سیستم حکمرانی آب کمک کند به شدت احساس می شود. در این مقاله چنین سیستمی «رصدخانه حکمرانی آب» نامیده می شود که معطوف به شناسایی مسئله است و از انواع داده های مرتبط استفاده می کند تا اطلاعات به موقع و دقیق متناسب با بروندادها و دستاوردهای مورد انتظار از نظام حکمرانی ارائه گردد. بر این اساس در پژوهش حاضر وضعیت منابع آب زیرزمینی در آبخوان نیشابور در قالب شبکه ای از مسائل متوالی از دریچه داده ها مورد وارسی قرار گرفت. انتخاب محدوده مطالعاتی نیشابور از آن جهت بود که در آن الگویی از مشارکت های مردمی در مدیریت منابع آب شکل گرفته است که روندی در راستای تغییر نظام حکمرانی محلی آب به شمار می رود. این مطالعه در راستای شناسایی پنج مسئله، به شفاف سازی تفاوت شناخت مشکل در بالادست و پایین دست این آبخوان و تدقیق مسائل انجامید. نتایج نشان می دهند که مسئله شناسایی شده برای شهرستان زبرخان، کشت محصولات پرآب بر نظیر آلو است که درصد بالایی از آب مجاز آبخوان را مصرف می کنند و به تخلیه آب زیرزمینی سرعت می بخشند. لذا باید کاهش مصارف مجاز برای این شهرستان در اولویت بررسی ها قرار گیرد. راهکار ارائه شده توسط کنشگران دغدغه مند برای شهرستان میان جلگه نیز بهتر است حول کشت محصولاتی باشد؛ که در کنار سازگاری با اقلیم بادخیز این منطقه، معیشت کشاورزان را تامین کند.

کلیدواژه ها:

پایش ، وارسی داده ، مسئله یابی ، مدیریت منابع آب