محمد نیک زاد - دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
مهدی یزدانی - استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حسن درگاهی - دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تکانه ­های تراز پرداخت ها می­تواند اقتصاد­های مختلف را بنا به ساختار آن­ها در مقیاس­های مختلف تحت تاثیر قرار دهند، به گونه ای که از مهمترین آن­ها ایجاد چرخه­های تجاری است که باعث می شود متغیرهای کلیدی اقتصاد کلان مانند تولید، تورم و نرخ ارز از روندهای بلندمدت خود دور شوند. از مهمترین عوامل موثر در چگونگی سرایت آثار تکانه­ های تراز پرداخت ها و ایجاد ادوار تجاری، نوع سیاست و نظام نرخ ارز است. در این مطالعه با استفاده از یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی، اثرات تکانه­ های مختلف تراز پرداخت ها شامل تکانه­ های صادرات نفتی، غیرنفتی و رابطه­ مبادله بر متغیرهای عمده اقتصاد کلان ایران بررسی و با توجه بر ملاک زیان­ رفاهی در نظام­های ارزی مختلف مورد مقایسه قرار می­گیرد. یافته­ های پژوهش بر اساس توابع ضربه واکنش نشان می­دهد که در مواجهه با تکانه ­های مختلف تراز پرداخت ها، نظام تثبیت نرخ ارز حقیقی کمترین زیان رفاهی را دارد. همچنین نظام شناور مدیریت شده از نظام شناور شرایط بهتری را فراهم می­کند، در حالی که نظام تثبیت نرخ ارز اسمی، بیشترین زیان رفاهی را به همراه دارد. همچنین اگر میزان دخالت بانک مرکزی در بازار ارز در نظام های ارزی، از بیشترین به کمترین طبقه بندی شود، به ترتیب نظام ثابت، شناور مدیریت شده، نرخ ارز حقیقی ثابت و شناور خواهند بود، که نتایج الگو نشان می­دهد هر چه میزان دخالت بانک مرکزی کمتر شود، اثر رکودی تکانه منفی در کوتاه­مدت کمتر ولی اثر تورمی آن بیشتر است.

تراز پرداخت ها, سیاست نرخ ارز, نظام ارزی, چرخه های تجاری, الگوی تعادل عمومی تصادفی