جواد میرمرادزهی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشکده آب و خاک دانشگاه زابل
جابر سلطانی - استادیار گروه مهندسی عمران دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه ابوریحان تهران
جمشید پیری - دانشجوی دکترا آبیاری و زهکشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

امروزه در دنیا، آب و منابع آب، یکی از پایه های اصلی توسعه پایدار به شمار می رود. با توجه به محدودیت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک، جلوگیری از هدر رفت آب از طریق تبخیر به عنوان یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی، نقش مهمی را در توسعه و مدیریت منابع آب بازی میکند. در زمینه برآورد تبخیر از تشتک روشها و فرمولهای تجربی زیادی ارائه شده است که اکثر آنها نیازمند پارامترهای ورودی متعددی هستند که یا دسترسی به آنها مشکل است و یا اندازه گیری آنها محتاج صرف هزینه و زمان زیادی می باشد. در این تحقیق از دو مدل، ANFIS, ANNs جهت برآورد تبخیر از تشتک تحت مطالعه موردی در ایستگاه سینوپتیک و چابهار(تحت شرایط اقلیمی خشک و گرم ساحلی) استفاده شده است. برای این منظور، بهترین ترکیب ورودی مدل با استفاده از آزمون گاما، میانگین روزانه دما، رطوبت نسبی، سرعت باد، تعداد ساعات آفتابی و میانگین فشار هوا انتخاب گردید. براساس نتایج حاصله ازبکارگیری معیارهای ارزیابی کارایی مدل ANFIS برای ایستگاه چابهار R(2)-0/966 و RMSE-3/88 و d-0/991 و MAE-0/160، با استفاده از 3 تابع عضویت نوع گوسی تعیین گردید. همچنین براساس نتایج حاصله ازبکارگیری معیارهای ارزیابی کارایی مدل ANNs برای ایستگاه چابهار R(2)-0/962 و RMSE-4/36 و d-0/989 و MAE-0/24، حاصل گردید که نشان از توانایی بهتر مدل ANFIS در برآورد فرآیند تبخیر از تشتک در این ایستگاه دارد.

آزمون گاما، ایستگاه سینوپتیک چابهار، تبخیر از تشتک، شبکههای عصبی مصنوعی، شبکههای عصبی فازی