سعیده عیانی - Shahed University
رسول محمدجعفری - Shahed University

خداوند در قرآن شیوه های متنوعی را برای هدایت انسان ها اختیار کرده است، از جمله آن ها بهره گیری از «مثل» است؛ به طوری که در مجموع آیات مکی و مدنی ۸۰ بار به کار رفته است. اگر چه می توان معنای واحدی برای ریشه این واژه پی جویی کرد، مع ذلک ساختار و سیاق های متنوعی که در آن ها به کار رفته، از کارکردهای مختلف آن حکایت دارد، لذا این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی کارکردهای «مثل» در آیات قرآن کریم پرداخته است. طبق یافته های تحقیق، ۸۰ «مثل» مستعمل در قرآن، پنج کارکرد دارد: ۱- «مثال»: در هر آیه ای که ترکیب «ضرب»(یا صرف) و «مثل» به کار رفته است، آن آیه در پی بیان یک مثال و توضیح ساده تر قاعده ای است که در دیگر آیات قرآن به کار رفته است که خود به دو دسته قابل تقسیم بندی هست: الف) مثال هایی که خداوند زده است، ب) مثال هایی که مشرکان زده اند، ۲- «تمثیل»: هرگاه «مثل» به همراه «کاف» باشد، معنای تمثیل و تشبیه خواهد داشت، ۳ و ۴ و ۵- «وصف»، «عبرت پذیری» و «آیه» در پرتو سیاق آیات، سه کارکرد اخیر با استفاده از سیاقی که «مثل» در آن ها قرار دارند، به دست آمده است.

Qur'an, parable, functions, interpretation, قرآن, مثل, کارکردها, تفسیر