فرسودگی تحصیلی در دانشجویان علوم پزشکی: مروری بر مطالعات انجام شده در ایران

مقدمه آموزش پزشکی و تربیت نیروی انسانی کارآمد در حوزه سلامت همواره مورد توجه برنامه ریزان آموزشی بوده است. با توجه به اینکه حضور در دانشگاه برای بسیاری از دانشجویان، تجربه های خوشایندی به همراه دارد، ولی برای برخی از آنان فعالیت های تحصیلی منجر به فرسودگی می شود. این مطالعه با هدف بررسی فرسودگی تحصیلی در دانشجویان علوم پزشکی ایران انجام شد. روش ها این مطالعه مروری با هدف ارزیابی فرسودگی تحصیلی در دانشجویان علوم پزشکی ایران انجام شد. جست وجوها برای شناسایی مطالعات مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی داده های فارسی زبان پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مگیران، علمنت و موتور جست وجوگر گوگل اسکالر در بازه زمانی سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ انجام شدند. استراتژی جست وجو از ترکیبی از کلمات کلیدی و عناوین موضوع و کلمات کلیدی مرتبط با فرسودگی، فرسودگی تحصیلی، دانشجویان و علوم پزشکی، بود. عناوین و چکیده مقالات به طور مستقل توسط ۲ نفر از نویسندگان بر اساس معیارهای ورود و خروج غربالگری شدند. اختلاف در انتخاب مطالعه از طریق بحث یا مشورت با یک بازبین سوم حل شد. یک فرم استاندارد استخراج داده برای گرفتن اطلاعات مربوطه از مطالعات گنجانده شده ایجاد شد. اطلاعات موردبررسی شامل نویسنده، سال انجام مطالعه، محل انجام مطالعه، حجم نمونه، جامعه هدف، نوع مطالعه، ابزار سنجش، میانگین نمره فرسودگی تحصیلی / فراوانی، سن، جنسیت، معدل، محل سکونت، علاقه به رشته تحصیلی و وضعیت تاهل بود. یافته ها ۴۳ مطالعه پس از بررسی معیارهای ورود وارد مطالعه شدند. جامعه هدف شامل کلیه دانشجویان علوم پزشکی (هوشبری، بهداشت، پزشکی، توانبخشی، پرستاری، دندانپزشکی، فوریت پزشکی، اتاق عمل) بود. نوع مطالعه در مطالعات انجام شده به صورت توصیفی همبستگی، توصیفی مقطعی و توصیفی تحلیلی بود. ابزار سنجش اطلاعات در مطالعات انجام شده شامل پرسش نامه برسو (۲۶ مطالعه)، ماسلاخ (۱۲ مطالعه)، Schaufeli (۱ مطالعه)، Burnout (۲ مطالعه) و پرسش نامه فرسودگی تحصیلی سالملا آرو ۲ مطالعه، بود. میزان فرسودگی تحصیلی در مطالعات انجام شده از ۰/۶۴±۱/۷۳ (دامنه نمره صفر تا ۴) تا ۹/۳±۱۲۰/۰۵ (مجموع ۳ حیطه فرسودگی) بود. در برخی از مطالعات بین متغیرهای سن، جنسیت، وضعیت تاهل، محل سکونت، معدل و علاقه به رشته تحصیلی با فرسودگی تحصیلی ارتباط آماری معنی داری یافت شد. نتیجه گیری نتایج مطالعه حاضر نشان داد در تمامی مطالعات شیوع فرسودگی تحصیلی در دانشجویان وجود دارد که دور از انتظار نیست، زیرا دانشجویان با فرایند های مختلف آموزشی در طی تحصیل مواجه می شوند و گاه از محیط آموزشی خود ناراضی و با آن ناسازگار هستند و این خود موجبات بروز فرسودگی را به وجود می آورد. بنابراین شناسایی عواملی که به کاهش فرسودگی تحصیلی در دانشجویان علوم پزشکی منجر می شود، ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

academic burnout ، students ، medical sciences ، Iran ، فرسودگی تحصیلی ، دانشجویان ، علوم پزشکی ، ایران