بررسی اثربخشی اقتصادی و اجتماعی دستاوردهای طرح های تحقیقاتی اجراشده در حوزه های آبخیز برخی از استان های کشور

طی سالیان گذشته بر اساس اهداف از پیش تعیین شده، منابع مالی نسبتا مناسبی در حوزه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هزینه شده است. بااین وجود اثربخشی فعالیت های تحقیقاتی در ایران همواره با بحث های فراوانی از سوی موافقان و مخالفان آن همراه بوده است. با این رویکرد، این مطالعه باهدف ارزیابی اثربخشی تحقیقات آبخیزداری، اقدام به ارزیابی و سنجش اثربخشی طرح های پژوهشی کاربردی شامل پخش سیلاب، سامانه سطوح آبگیر باران، سد زیرزمینی و تیمارهای مختلف حفاظت خاک در سطح استان­ های خراسان رضوی، خراسان شمالی، کرمانشاه، فارس، تهران، قزوین، زنجان و سمنان شده است. برای بررسی این موضوع، طرح های شاخص تحقیقاتی که مبتنی بر رفع مشکلات حوزه های آبخیز در استان های فوق­الذکر بوده، شناسایی و اثربخشی آن ها در نیل به اهداف آبخیزداری ازنظر اقتصادی و اجتماعی موردبررسی قرار گرفت. در پژوهش حاضر با استفاده از روش منفعت- هزینه و سطح رضایتمندی معیارهای آبخیز در قبل و بعد از اجرای اقدامات، به ارزیابی اثربخشی تحقیقات پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که در همه استان های منتخب، پروژه های تحقیقاتی اجراشده ازنظر اقتصادی و اجتماعی اثربخش بوده و در این میان پروژه­ های پخش سیلاب با میانگین نسبت منفعت به هزینه ۵/۲۴ بالاترین بازدهی اقتصادی را دارا بوده است.

کلیدواژه ها:

آبخیزداری ، پخش سیلاب ، جمع آوری آب باران ، منفعت به هزینه