داریوش بابائیان - دکتری فلسفه و کلام اسلامی، مدرس پردیس شهید مدرس، دانشگاه فرهنگیان، ایلام، ایران

مساله کلی ها بیش از هر موضوع فلسفی دیگری محل مناقشه و معرکه ی آراء بوده است. کلی را از دو جنبه ی هستی شناسی و معرفت شناسی می نگرند؛ هستی شناسی در باره ی نحوه ی وجود کلی و معرفت شناسی در باره ی نحوه ی ادراک مفاهیم کلی بحث می کند. در این مقاله وجه معرفت شناسی کلی ها مورد کاوش قرار می گیرد. فخررازی و خواجه طوسی دیدگاه درخور توجهی در این زمینه دارند، و کمتر بدان ها توجه شده است، تبیین و تحلیل دیدگاه آنان می تواند به باز شدن افقهای جدیدی در این بحث مهم فلسفی بیانجامد. دراین نوشتار به دنبال پاسخی برای این سوال هستیم که این دو متکلم صاحب نام چه تبیینی از نحوه ی ادراک کلی دارند؟ نتیجه ای که از این مقاله به دست می آید آن است که گرچه این دو متکلم در مباحثی همچون مفهوم کلی، اقسام کلی، تعقل کلی و تجرد مفاهیم کلی و محل آنها رویکرد تقریبا مشابهی اتخاذ کرده اند، اما در مواردی مانند کلی عقلی، صورت های معقول، تشخص و تجرید با هم اختلاف نظر دارند.

مساله کلی ها, ادراک کلی, فخررازی, خواجه نصیرالدین طوسی, ملاصدرا