فریده تنگستانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسیگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

مقاله ی حاضر در پی آن است که نقش پوشاک در بیان غیرمستقیم و پنهانی درون مایه های داستان ها رامورد بررسی قرار دهد و بررسی نماید که چه کارکردهایی برای آن می توان در نظر گرفت. این پژوهش به شیوهی توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر گفتمان انتقادی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف به بررسیکتاب های شلوارهای وصله دار،کنیزو و انتری که لوطیش مرده بود، پرداخته است. کتاب های انتری که لوطیشمرده بود، شلوارهای وصله دار و کنیزو به ترتیب اثر صادق چوبک، رسول پرویزی و منیرو روانی پور است.داستان های این کتاب ها دربرگیرنده ی درون مایه های تاریخی، ا جتماعی و حماسی ا ست. یکی ا ز پرکاربردترینشیوه های بیان غیرمستقیم بن مایه های این رمان استفاده از پوشاک و مناسبات آن است. در رویکرد فرکلافیک متن در سه سطح مختلف بررسی می شود. این سه سطح عبارتند از : ۱ -سطح توصیف که مبتنی بر تحلیلصوری است. ۲ -سطح تفسیر که متن را مبتنی بر بافت موقعیت و عوامل بینا متنی تحلیل می کند ۳ -سطحتبیین که به توضیح چرایی تولید متن و بررسی گفتمان غالب می پردازد.در پایان نتیجه گرفته شده است که نویسندگان داستان های مذکور با بهره مندی از کارکردهای گوناگونپوشاک و مناسبات آن مبانی اجتماعی روزگار داستان و وقایع تاریخی گذشته را در حالات گوناگون اجتماعیو فردی با بهره گیری از توانمندی های زبانی و هنرهای بلاغی و عناصر داستانی به زیبایی ترسیم کرده است.

فرهنگ پوشاک مردمان بوشهر، نورمن فرکلاف، منیرو روانی پور، صادق چوبک، رسول پرویزی