بالی افندی و آموزه «حضرات خمس» در شرح فصوص او

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: پژوهشنامه مذاهب اسلامی، دوره: 11، شماره: 21
  • کد COI اختصاصی: JR_MAZHB-11-21_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 90
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی مهدوی بصیر

دانشجوی دکتری عرفان اسلامی و اندیشه های امام خمینی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

محمد ملکی(جلال الدین)

استادیار گروه فلسفه، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

رحمان بوالحسنی

استادیار گروه عرفان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

بالی افندی (درگذشته ۹۶۰ ق) از عارفان مغرب زمین و شارحان متاخر مکتب ابن عربی است. دیدگاه های خاص بالی که در شرح فصوص او منعکس شده است، در مقایسه با دیگر شارحان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این جستار با هدف برجسته کردن آرای بالی، می کوشد دیدگاه او را درباره یکی از مهم ترین کلیدواژه های عرفان نظری بررسی کند. به این منظور، با روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر شرح فصوص این عارف، آموزه «حضرات خمس» بررسی شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، بالی با وجود بهره مندی و اقتباس از شارحان پیش از خود، هرگز به مثابه مقلد پیشینیان ظاهر نشده است و در جای جای شرح خود، نقادانه دیدگاه قیصری و سایر شارحان را بررسی می کند. او در فهم عبارات ابن عربی از نکات ادبی، سیاق کلام، دیگر آثار ابن عربی و قراینی چون اجماعات عقیدتی اهل سنت بهره می برد. بالی بر خلاف قیصری، به گونه مقدمه ای جداگانه و منظم، نظر خود را درباره حضرات خمس بیان نکرده است؛ از این رو دیدگاه او را باید از لابلای شرح عبارات ابن عربی جستجو کرد. بالی احدیت و واحدیت را در شمار حضرات خمس بیان نمی کند، گرچه در شرح خود از احدیت (بسیار گذرا) و واحدیت (با تفصیل بیشتر) سخن گفته است. از میان حضرات، بیشینه گفته های بالی درباره آموزه انسان کامل است و درباره حضرات دیگر بسیار کمتر بحث کرده است.

کلیدواژه ها

بالی افندی, شرح فصوص بالی, حضرات خمس, انسان کامل

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.